Türkiye`de kamu açıklarının finansmanı ve makroekonomik etkileri (1980-2004)

Abstract

DOKTORA TEZ ÖZETİ TÜRKİYE'DE KAMU AÇIKLARININ FİNANSMANI VE MAKROEKONOMİK ETKİLERİ (1980-2004) Abdullah KESKİN İktisat Anabilim Dalı Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eylül 2005 Danışman: Doç. Dr. İsmail AYDOĞUŞ Bu çalışma, 1980-2004 döneminde Türkiye'de kamu açıklan ile enflasyon, faiz oranı, ekonomik büyüme, döviz kuru, dış ticaret açığı gibi temel bazı makroekonomik değişkenler arasındaki dinamik etkileşimi istatistiki ve ekonometrik yöntemleri kullanarak kısa ve uzun dönemde analiz etmektedir. Analiz için özellikle 1980-2004 döneminin seçilmesinin nedeni Türkiye'de ekonomik liberalleşme dönemi olmasıdır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm teorik olarak kamu açıklarının ölçümü, kamunun büyüklüğü, kamu açıklarının boyutları ve nedenleri, kamu açıklarının finansmanı, kamu açıklarının makroekonomik etkileri ve sürdürülebilirliği konularını kapsamaktadır. İkinci bölüm Türkiye'de kamu açıklarının boyutları ve nedenleri, kamu açıklarının finansmanı ve mali piyasalar, kamu açıklarının sürdürülebilirliği konularını kapsamaktadır. Üçüncü bölümde ise, kamu açıklan ile yukarıda belirtilen makroekonomik değişkenler arasındaki dinamik etkileşimin istatistiksel ve ekonometrik yöntemler kullanılarak kısa ve uzun dönem analizi yapılmaktadır. Sonuç kısmı çalışmanın bazı önemli bulgularını özetlemektedir. Çalışma, Türkiye'de kamu açıklarının sürdürülebilir olmadığını; Ricardocu Denklik Teorisinin Türkiye için geçersiz olduğunu; kamu açıklan, enflasyon, faiz oranı, ekonomik büyüme, döviz kuru, dış ticaret açığı arasında uzun dönemde eş bütünleşme ilişkisinin olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgular kamu açıkları ile enflasyon, faiz, dış ticaret açığı arasında pozitif; kamu açıkları ile döviz kuru, ekonomik büyüme arasında ise negatif yönlü bir ilişki olduğunu göstermektedir.

VI ABSTRACT PUBLIC DEFICIT FINANCING AND ITS MACROECONOMIC EFFECTS IN TURKEY (1980-2004) Abdullah KESKİN Department of Economics Afyon Kocatepe University, The Institute of Social Sciences September 2005 Advisor: Doc.Dr. Ismail AYDO?UŞ This study analyzes the dynamic interactions between public deficits and some basic macroeconomic variables in the short and long-run, namely inflation, interest rate, economic growth, exchange rate, and foreign trade deficits by using statistical and econometric methods in the period 1980-2004 for Turkey. The particular reason for choosing this period is because it is the economic liberalization period in Turkey. The study consists of three chapters. The first chapter covers the theoretical subjects such as the measurement of public deficits, the size of public sector, the size and the causes of public deficits, the deficit financing, the macroeconomic effects of public deficits and the sustainability of public deficits. The second chapter covers the subjects related to Turkey such as the size and the causes of public deficits, the deficit financing and financial sectors, the sustainability of public deficits. In the third chapter the dynamic interactions between public deficits and mentioned variables are analyzed in the short and long-run applying statistical and econometric methods. Conclusion summarizes some important findings of the study. The study reveals that public deficit is not sustainable in Turkey; Ricardian Equivalence Theorem doesn't hold; public deficits, inflation, interest rate, economic growth, exchange rate, foreign trade deficits are all cointegrated in the long-run. Results also point out that there is a positive relation between public deficits and inflation, interest rate, foreign trade deficit, while there is a negative relation between public deficit and exchange rate, economic growth.