Sigara içenlerde antioksidan savunma sistemindeki değişmeler

Abstract

43 7. ÖZET Sigara kullanımı önemli ve önlenebilir bir sağlık sorunudur. Sigara dumanı hem oksijen radikalleri içerir hem de vücutta yeni radikaller oluşmasına neden olur. Oksijen radikalleri son derece toksik maddeler olup, tüm aerobik canlılar tarafından üretilirler. İnsan vücudu bu maddelere karşı savunma mekanizmalarına sahiptir, ancak iç ve dış faktörlerle bu savunma mekanizması bozulabilir ve sonuçta hasar gelişir. Bu çalışmanın amacı, sigara kullanımının antioksidan sistem ve ilişkili bazı parametrelerde değişikliklere neden olup olmadığının belirlenmesidir. Bu amaçla en az beş yıldır günde bir paketten fazla sigara içen 50 birey ve hiç sigara içmemiş olan 50 sağlıklı birey incelendi. Tüm olgularda katalaz, SOD, GSH-Px, G6PD enzim aktivitelerine ek olarak serum ve eritrositlerde MDA konsantrasyonları araştırıldı. Ayrıca tam kan sayımı, ürik asit, albümin ve bilirubin düzeyleri de ölçüldü. Araştırılan enzimlerden katalaz aktivitesi sigara içenlerde içmeyenlere göre anlamlı olarak daha düşük bulunurken, SOD, GSH-Px, G6PD aktivitelerinde her iki grup arasında anlamlı fark saptanmadı. Lipid peroksidasyon ürünü olan ve oksidatif hasan gösteren MDA ise sigara içenlerde gerek serumda (p<0.001), gerekse eritrositlerde (p<0.05) anlamlı olarak yüksek bulundu. Sigara içenlerde serum albümin ve ürik asit düzeyleri daha düşük bulunurken (p<0.05), lökosit sayımı (p<0.001) ve hemoglobin düzeyi (p<0.01) daha yüksek bulundu. Gerek in vitro çalışmalar, gerekse sigara içenlerde antioksidan enzim araştırmaları sigara dumanının oksidatif hasarla ilişkili olduğunu desteklemektedir. Ancak insanlarda oksidatif stresi gösteren testlerin düşük güvenilirliği nedeniyle in vivo şartlarda bu ilişkinin varlığı henüz tartışmalıdır.

44 8. SUMMARY Tobacco use is an important and avoidable health problem. Cigarette smoke causes not only oxygen radical production, but also cause producing other reactive oxygen species in the body. Oxygen radicals are highly toxic compounds that are produced by all aerobic organisms. Although there are defense mechanisms against those materials in the body, it may be altered by either internal or external factors and damage occurs. Aim of this study was to determine whether tobacco use was associated with certain alterations involving antioxidant system and some of its related parameters. For this purpose, 50 subjects who have been smoking more than a pack of cigarette per day for at least five years and 50 healthy individuals who had never smoke in their life were examined. Catalase, SOD, GSH-Px, G6PD activities and MDA concentration of all subjects were measured. Periferic blood count, serum uric acid, albumin and bilirubin levels were also measured. In comparison with non smokers, catalase enzyme activities were found significantly lower in smokers while SOD, GSH-Px and G6PD activities were not significantly different. In addition, MDA (an end product of lipid peroxidation, and may show oxidative damage), was found significantly higher in both serum (p<0.001) and erythrocytes (p<0.05) of smokers according to that of nonsmokers. While serum albumin and uric acid levels were found lower among smokers (p<0.05), Hb and WBC were found higher (respectively p<0.01, p<0.001). Antioxidant enzyme surveys in smokers suggest that tobacco use was associated with oxidative damage. However, due to poor reliability of tests that used to reveal oxidative stress within human body, the existence of this relation in vivo remains controversial.