Demir eksikliği anemisinde oral ve parenteral demir tedavilerinin eritrosit glutatyon peroksidaz ve süperoksid dismutaz aktivitelerine etkisinin incelenmesi

Abstract

ÖZET AMAÇ: Bu çalışmada, demir eksikliği anemisi olan hastalarda antioksidan enzim düzeylerini değerlendirmeyi, oral ve parenteral demir tedavilerinin antioksidan enzim düzeylerine etkilerini ve demir eksikliği anemili hastaların tedavisine E vitamini eklendiğinde, antioksidan enzim düzeylerindeki değişmenin farklı olup olmadığını araştırdık. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya, 40 demir eksikliği anemisi olgusu ile yaş- cins benzer 20 sağlıklı kontrol alınmıştır. Demir eksikliği anemisi olan olgular, rastgele olarak 10'ar olguluk 4 tedavi grubuna ayrılmışlardır. GRUP I: + 2 değerli demir olarak ferroglisin sülfat (Ferro-Sanol Duodenal kapsül, 567.7 mg) oral olarak, aç kamına günde iki kapsül verilmiştir. GRUP II: +3 değerli demir olarak, ferro III hidroksid polimaltoz (Ferrum Fort draje, 100 mg) oral olarak, aç karnına günde iki kez verilmiştir. GRUP IH: Demir (ferro IH hidroksid polimaltoz; 'Ferrum ampul 100 mg/ml') intra müsküler olarak gün aşın uygulanmıştır. GRUP IV: Demir, Grup ÜT deki preparat ve aynı şema ile uygulanmıştır. Ancak, ek olarak, E vitamini (Epynal draje 500mg) günde bir kez oral olarak verilmiştir. Tedavi başlamadan önce, hemoglobin, hematokrit, serum demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin, eritrosit SOD ve GSH-Px için kan örnekleri alınmıştır. Oral tedavi alanlarda (Grup I ve II) ö.ayın sonunda, parenteral demir tedavisi alanlarda (Grup HI ve IV) 2'ci ayın sonunda hematolojik ve biyokimyasal ölçümler tekrarlanmıştır. SOD ve GSH-Px tayini, Randox marka ticari kit kullanılarak yapılmıştır. BULGULAR: Eritrosit SOD aktivitesi, anemik olgularda, kontrol grubuna göre önemli olarak düşük düzeyde (pO.0001) iken, anemik ve sağlıklı kontrollerde eritrosit GSH-Px aktivitesi açısından farklılaşma gözlenmemiştir. Grup IFdeki olguların hemoglobin ortalamasında başlangıç değerlerine göre tedavi sonrasında yükselme olmuş, ancak bu yükselme anlamlı bulunmamıştır. Diğer gruplarda, tedavi sonrasında, öncesine göre hemoglobin değerleri önemli olarak yükselmiştir. Hematokrit değerlerindeki değişiklikler de hemoglobin değişikliklerine paralel seyretmiştir. Serum demir ve ferritin düzeyleri, tüm gruplarda tedavi öncesine göre anlamlı olarak artmıştır. Tüm anemik alt gruplarda, tedavi öncesi eritrosit SOD aktivitesi Kontrol Grubundakinden önemli 22olarak düşük bulunmuştur. Tedavi sonrası dönemde, Grup H'deki SOD aktivitesinin Kontrol Grubundakinden hala düşük olduğu gözlenmiş (p=0.0017), tedavi sonrasında diğer grupların SOD aktivitelerinin önemli olarak artarak, kontrol grubundakine benzer hale geldiği saptanmıştır. Tedavi öncesi GSH-Px aktiviteleri tüm anemik gruplarda, kontrol grubundakine benzer bulunmuştur. Grup Di ve IV'te (parenteral demir verilen gruplarda), GSH-Px aktiviteleri, tedavi sonrasında, öncesi değere göre anlamlı olarak düşmüştür. SONUÇ: Demir eksikliği anemili olgularda, sağlıklı kontrol grubuna göre, eritrosit SOD aktivitesi daha düşük iken, GSH-Px aktivitesi benzerdir. Demir tedavisi ile aneminin düzeltilmesi, SOD aktivitesinin de normale gelmesini sağlamaktadır. Paranteral demir uygulanan olgularda GSH-Px enzim aktivitesi düşmektedir, fakat bu düşüş birlikte E vitamini de verilirse daha az olmaktadır. Pratikte, per oral demir tedavisi uygulanacağı zaman Fe4`1-1` tercih edilmemelidir ve paranteral demir tedavisi yapılacak olguların tedavisine E vitamininin de eklenmesi, oksidan stresi azaltacağı düşüncesiyle önerilebilir. 23

SUMMARY AIM: In this study, we aimed to investigate the antioxidant enzyme activity in patients with anemia due to iron deficiency, the effects of oral and parenteral iron treatment on antioxidant system and whether adding vitamin E to therapy effects the antioxidant enzyme activities. MATERIALS AND METHODS: Forty patients with iron deficiency anemia and 20 age and sex matched non-anemic controls were enrolled to the study. Patients were randomly divided into 4 treatment groups each consisting of 10 patients. Group I: This group received ferroglycine sulphate (Ferro-Sanol Duodenale, 567.7 mg capsule) as Fe **, orally, 30-60 minutes before breakfast and dinner. Goup II: This group received ferro- IH- hydroxide polymaltose (Ferrum Forte, 100 mg coated tablet) as Fe^, orally, 30-60 minutes before breakfast and dinner. Group III: This group received ferro- HJ-hydroxide polymaltose (Ferrum, 100 mg/ ml ampule) intramuscularly every other day. GroupIV: This group received the same medication as Group HI plus vitamin E (Ephynal, 500 mg coated tablet) orally once a day. Sixteen hours after the dinner, venous blood samples were obtained to study the hemoglobin, hematocrit, serum iron, serum total iron binding capacity, serum ferritine, erythrocyte SOD and GSH-Px values. Hematological and biochemical measurements were repeated at the end of the second and sixth months of the study for patients receiving parenteral and oral iron therapy, respectively. Ransod assay ( Randox Lab.Ltd., United Kingdom ) is used to measure the SOD and GSH-Px activity. FINDINGS: Erythrocyte SOD activity was significantly lower in anemic patients when compared to the control group (pO.OOOl), but there was not any significant difference in erythrocyte GSH-Px activity. At the end of the study, mean hemoglobin values for Group II were increased when compared to initial values, but this increment was not significant statistically. In other groups, mean hemoglobin values were increased significantly when compared to the initial values. The alterations in hematocrit values were found to be parallel to the hemoglobin values. In comparison with 24initial values, serum iron and ferritine levels were elevated significantly in all groups. Initial erythrocyte SOD activity was significantly lower in anemic patients as compared to the control group. At the end of the study, erythrocyte SOD activities in group I, in and IV increased and reached the same level as the control group, whereas it was observed to be lower than the control group in Group H (p=0,0017). While the initial GSH-Px activities in all anemic groups were similar when compared to control group, it was significantly decreased in Groups III and IV at the end of the study. conclusion: In patients with iron deficiency anemia the erythrocyte SOD activities were lower than the control group, but the GSH-Px activities were similar. Treatment of anemia using iron causes SOD activities to reach the normal levels. GSH-Px activities decrease in cases who receive parenteral iron therapy, but the decrement is fewer when they are given vitamin E additionally. In practice, we suggest that ferrous iron (Fe**) should be preferred when oral iron medication is required for therapy. If parenteral iron therapy is considered, vitamin E should be added suggesting that it would decrease the oxidative stress. 25