(1986-2000) yılları arası konusunu Türk tarihinden alan tiyatrolar

Abstract

iiÖZETOlmuş ya da olması muhtemel olayları, bir sahnede taklit etme, gösterme esasınadayanan dram sanatı, Türk Edebiyatı'na Tanzimat Dönemi'nde girmiştir. Bu dönemdensonra tarihin verdiği imkânlara göre gelişimini devam ettiren dram sanatı, özellikleCumhuriyet Dönemi'nde hızlı bir gelişim süreci yaşamıştır.Tiyatro yazarlarının temel kaynaklarından olan tarih, her dönemde bu özelliğinikorumuştur. Türk Edebiyatı'nda Tanzimat ile verilmeye başlayan tiyatro örnekleriİstibdat Dönemi'ndeki kısıtlamalardan dolayı duraklamaya uğrarken II. Meşrutiyet'inverdiği rahatlıkla gelişimi için uygun zemini tekrar bulmuştur. Bu dönemde, özellikleyakın tarihi konu alan bir çok tiyatro örneği verilmiştir.Cumhuriyet'in ilânıyla birlikte her noktada yaşanan değişim ve gelişim, tiyatroyazarlarının eserlerinde işledikleri konularda da kendini gösterir. Cumhuriyet'in ilkyıllarında, yazarlar uzak tarihten konular seçerlerken X. yıldan sonra, birikimi oluşmuşolan Millû Mücadele, tiyatroların en önemli konusu olmaya başlar. Bu dönemdeOsmanlı Tarihi hakkında sadece birkaç eser verilirken 1950'li yıllarda da MillûMücadele dönemine olan ilgi devam eder. Türk Edebiyatı'nda tarihû dramanın asılgelişimi 1960'lı yıllardan sonradır. Bu dönemden sonra konusunu Osmanlı tarihindenalan eser sayısında artış olur. 1970'li yıllardan sonra 1986'ya kadar olan dönemdeOsmanlı tarihini, Millû Mücadele dönemini ve mitolojik olayları anlatan eser sayısındaartış olurken verilen eserler nitelik olarak da olgunluğa ulaşır. Bu dönemde, TürkEdebiyatı'nda oldukça önemli yazarlar verdikleri eserlerle Türk Tiyatro Edebiyatı'nakatkıda bulunurlar.Tezimizin konusu olan 1086-2000 arası tiyatrolarda da Osmanlı tarihine, MillûMücadele'ye, Cumhuriyet'e ve mitolojiye verilen önem artarak devam etmiştir.Osmanlı tarihinde Yavuz Sultan Selim, Kanunû Sultan Süleyman, Yıldırım Bayezid veŞehzade Cem en çok işlenen karakterlerdir. Millû Mücadele ile ilgili daha çokAnadolu'daki teşkilatlanma ve vatansever halk anlatılmış, onların şahsında millû hiscanlı tutulmaya çalışılmıştır. Cumhuriyet dönemi ile ilgili, yapılan inkılaplar, yeniliklereverilen tepkiler ve Atatürk'ün yaşamından kesitler sıklıkla işlenilen konular olmuştur.Mitolojiyi konu edinen eserlerde Dede Korkut Hikâyeleri bazen tek tek bazen de birkaçıbirlikte ele alınmıştır. 1960'lı yıllarda olgunlaşmaya başlayan Türk Tiyatrosu 1986'daniiisonra da gelişimini sürdürmüştür. Bu dönemde geçmiş dönemin devamı olan ve üslûpmükemmeliyetine ulaşan eserlere imza atılmıştır. Bu mükemmeliyeti yakalayan yazarlarsayesinde tarihten seçilen konular, bugünün insanına ders verecek şekilde ele alınıp bumalzemeyle önemli eserler oluşturulmuştur. Ayrıca bu dönemde bir tane de konusunu27 Mayıs İhtilâli'nden alan eser verilmiştir. İncelenilen dönemin diğer dönemlerden enönemli farkı Yunus Emre ve Hacı Bektaş gibi sevgi ve hoşgörü kahramanları ile ilgiliverilen eser sayısındaki artış ve bu kahramanları anlatan eserlerle halka aşılanmayaçalışılan sevgi ve hoşgörü düşüncesidir.Dram sanatı açısından oldukça başarılı eserlerin verildiği bu dönemde, özellikleMillû Mücadele'yi anlatan eserler tezli oyunlardır. Bu eserler, vermeleri gerekenmesajın kaygısından dolayı kalıcılığa ulaşamayan eserlerdir. Bu dönemde yazılan birçok eser, sahnelenmiş ve hâlâ sahnelenmeye devam eden etmektedir. Dönemde,senaryolaştırılmış tiyatrolar da sayı olarak oldukça fazladır. Bu eserlerden film olarakçekilenler de vardır.

ivABSTRACTThe drama, which depends basicly on the immitation and the demonstration ofthe past events or probable events on a stage, had been brought into the TurkıshLiterature in Tanzimat Dönemi(period).After this period,with the help of history, thedrama continued its progress and especially its progress was rapid during theCumhuriyet Dönemi(republic period).The history, which is the main source of the theatre writers, preserved itscharecteristics in all periods.First theatre samples were given in Tanzimat Dönemiwhereas because of the restrictions in İstibdat Dönemi, not many works were given.II.Meşrutiyet Dönemi played an important role in the development of the Turkıshtheatre .In this period, many theatre works, which were about recent past, were writtenby the writers.After the foundation of the Turkısh Republic, many changes and developmentswere felt in the country and these changes and developments affected the subjects of thewriters that they dealt . In the very first years of the Turkish Republic,writers preferredwriting about the distant- history subjects. However, after ten years the NationalStruggle became the most important subject in the theatres In this period, a few workswere written about Ottoman History, but in1950?s the writers continued to write aboutthe National Struggle. The main progress in historic drama in Turkish Literature wasafter 1960. After this period, there were plenty of works about Ottoman History. From1970 until 1986, the amount of the works about Ottoman History, National Struggle andMythology Period were increased and at the same time, the works were successful. Inthis period,the Turkısh writers contributed a lot to the development of the TurkıshTheatre by writing significant works.My thesis subject, namely, 1986-2000 theatres, there were many importantworks about Ottoman History, National struggle, Turkısh Republic, and Mythology. InOttoman History, the charecters, namely, Yavuz Sultan Selim, Kanuni SultanSüleyman,Yıldırım Bayezid and Şehzade Cem were mostly dealt. With regard tovNational Struggle the organization of Anatolia and the patriots were mainly studied andthe writers gave much importance to national feelings. In Cumhuriyet Dönemi(republicperiod), the themes of the works were about revoulitions, reactions against theinnovations, and Atatürk?s life. With regard to Mythology, Dede Korkut?s stories weredealt. At the beginning of 1960 the Turkısh Theatre started to progress and havecontınued after 1986 up to now.Especially in this period the style of the writers werestriking and magnificent and their works style and contents affected people very muchmoreover a literary work about 27 May Revolution was written.In this analysizedperiod, the main difference from other periods is the increasing amount of the worksabout Yunus Emre and Hacı Bektaş who are love and tolerance heros in TurkishLiterature. With the help of these works about these heros ,the writers pointed out thesignificqnce of love and tolerance.Many successfull works were written in this period, especially the ones aboutNational Struggle were remarkable. However, these writers focused on giving messagesabout National Struggle for this reason the works were lack of some of the importantcharecteristics of theater plays ie â¦these works were not everlasting Many of theworks written in this period were not only played in the theatres but also filmed as well.