Hemodiyaliz sırasında gelişen hipotansiyonda nitrik oksit üretimine asetat ve bikarbonatlı diyalizin etkisi

Abstract

47 ÖZET HEMODİYALİZ SIRASINDA GELİŞEN HİPOTANSİYONDA NİTRİK OKSİT ÜRETİMİNE ASETAT VE BİKARBONATLI DİYALİZİN ETKİSİ Hemodiyalizde (HD) gelişen hipotansiyonda, yüksek nitrik oksit düzeylerinin rol aldığı ileri sürülmüştür. Asetat, bikarbonat ve asetat-serbest biyofıltrasyon kullanılarak yapılan in-vitro bir çalışmada asetatlı diyalizin NO düzeyini daha fazla yükselterek, sistolik kan basıncında daha fazla düşmeye neden olduğu gösterilmiştir. Çalışmamızda, asetatlı ve bikarbonatlı diyalizin, NO üretimine ve kan basıncına etkisinin in-vivo olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Diyabetes Mellitus tanısı olan, nitrat, ACE inhibitörü kullanan vakalar çalışma dışı bırakıldı. Çalışmaya en az 5 aydır, haftada 8 'i 2, 12 'si 3, l'i 1 defa hemodiyalize giren, yaş ortalaması 42.05±19.84 yıl olan 7'si kadın 21 hasta alındı. Vakaların tümü eritropoetin kullanıyordu. Vakaların tümüne HD sırasında standart heparin uygulandı ve diyaliz membranı olarak sellülosentetik membran (hemophan) kullanıldı. Hastalar önce bir hafta bikarbonatlı, ertesi haftada asetatlı diyalize alındılar. Kan örnekleri diyalize girişte, 60-120-240'ıncı dakikalarda alındı ve aynı zamanda kan ba sınçları kaydedildi. Kanlar hemen 3000 devirde 5 dakika santrifüj edildiler ve -20 dere cede bekletildiler. Serum nitrat düzeyi spektrofotometri ile ölçüldü. Ek olarak, biyokimya (başlangıçta ve diyaliz sonrası) ve hemogram da çalışıldı. Ortalama kan basıncında (OKB) [ DKB+(sistolik-diyastolik kan basıncı)/3] 20 mmHg dan daha fazla düşme olan hastalar, hipotansif olarak kabul edildi. Tüm olguların asetatlı ve bikarbonatlı diyaliz aldıkları dönemlerdeki klinik ve laboratuvar bulguları karşılaştırıldı. Bikarbonatlı veya asetatlı diyaliz dönemlerinde hipotansif ve nonhipotansif grup arasında, hemogram, biyokimya giriş ve çıkış değerleri, sistolik, diyastolik, ortalama kan basınçları açısından anlamlı bir farklılaşma gözlenmemiştir. Hipotansif grupta N03 dü zeyleri, beklenenin tersine daha düşük olmakla beraber, fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Bikarbonatlı diyalizde hipotansif grubun yaş ortalaması (p=0.032) ve haftalık diyaliz seans sayısı (p=0.031) nonhipotansif gruptan daha yüksek bulunmuştur. Sonuçlarımız, hemodiyaliz sırasında görülen hipotansiyonda, asetat ve bikarbo natlı diyalizin N03 üretimini ve ortalama kan basıncını etkilemediğini göstermektedir. Anahtar Sözcükler: Asetatlı Diyaliz, Bikarbonatlı Diyaliz, Hemodiyaliz, Hipotansiyon, Nitrik Oksit

48 SUMMARY THE EFFECT OF HEMODIALYSIS WITH ACETATE AND BICARBONATE ON NITRIC OXIDE SYNTHESIS IN HEMODIALYSIS INDUCED HYPOTENSION High nitric oxide (NO) levels are suggested to play an important role in hemodialysis (HD) induced hypotension. Acetate, bicarbonate and acetate-free biofiltration was used in an in-vitro study and it is reported that acetate caused more decline in systolic blood pressure (BP) via increased plasma NO levels. In this study, we investigated the effect of acetate and bicarbonate on in-vivo NO production and BP in HD patients. Patients with a history of diabetes mellitus and patients using ACE inhibitors or nitrates were excluded. Twenty one HD patients (F/M:7/14, mean age 42.05±19.84 years) were enrolled to this study. They were undergoing HD for minimum 5 months. The frequency of HD sessions were twice a week for 8 patients, thrice a week for 12 patients, and once a week for one patients. All of the patients were using rHuEPO. Cellulosynthetic membranes (hemophane) and standart heparine were used during HD. All of the patients underwent HD with bicarbonate for one week and thereafter with acetate next week. BP were recorded and blood samples were obtained at 0 * 60 &, 120 / 240 * minutes. Blood samples were centrifiigated immediately at 3000 rpm for 5 minutes and stored at -20 °C, the serum N03 levels measured by spectrophotometer. In adition, routine blood chemistry (initial and postdialysis) and CBC was studied. A decline more than 20 mmHg in mean blood pressure (MBP) [ Diastolic BP+( systolic BP- diastolic BP)/3] was defined to be hypotension. The clinical and the laboratory findings of the patients in which they underwent HD with acetate or bicarbonate were compared. In the period of HD with bicarbonate or acetate, there was no significant difference between hypotensive and nonhypotensive groups in CBC, blood chemistry and systolic, diastolic, mean blood pressures. The NO3 levels of hypotensive patients were lower than the other group, but the difference was not significant, statistically. But in the period of HD with bicarbonate the mean age (p=0.032) and the hemodialysis frequency (p=0.03 1) in hypotensive group were higher than nonhypotensive group. Our results indicate that, dialysis with bicarbonate or acetate seems not to changed the N03 levels or effect the MBP in HD patients. Key Words: Acetate Dialysis, Bicarbonate Dialysis, Hemodialysis, Hypotension, Nitric Oxide