Çok boyutlu performans değerleme modelleri ve bir Balanced Scorecard uygulaması

Abstract

iiiYÜKSEK L SANS TEZ ÖZETÇOK BOYUTLU PERFORMANS DE ERLEME MODELLER VE B RBALANCED SCORECARD UYGULAMASIEnder TUNÇERletme Anabilim Dal$Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüA.ustos 2006Dan$ man: Yrd. Doç Dr. Veysel A CAGünümüzde karma $k ortamlarda rekabet eden i letmelerin ba ar$l$ olmalar$ndaetkin bir performans de.erleme sisteminin önemi büyüktür. Ba ar$yla uygulanan birperformans de.erleme sistemi, firma ba ar$s$n$n sürekli izlenmesini sa.lamaktad$r.letmenin ba ar$s$n$ tüm yönleriyle de.erlendirmeyi amaçlayan performans de.erlemesistemlerinin finansal boyutla birlikte finansal olmayan boyutu da dikkate almalar$gerekmektedir. Bugüne kadar kullan$lan finansal göstergelere dayal$ performansde.erleme sistemlerinin i letmelerin ba ar$s$ için kritik öneme sahip tüm faktörlerinölçülmesinde yetersiz kalmaya ba lad$.$ görülmektedir. Geleneksel performansde.erleme sistemlerinin yetersizliklerini ve eksikliklerini gidermeye yönelik olarak çokboyutlu modeller geli tirilmeye ba lanm$ t$r. Geli tirilen modellerden ba l$calar$:Balanced Scorecard Modeli, Payda Temelli Performans De.erleme Modeli, Lynch-Cross Performans Piramidi, 360 Derece Performans De.erleme Modelidir.Çal$ mada öncelikle performans, örgütsel performans, örgütsel performans$nboyutlar$ ile ilgili kavramsal çerçeve ortaya ç$kar$lm$ t$r. Daha sonra gelenekselperformans de.erleme yöntemleri ve bu yöntemlerin eksikliklerini gidermeye yönelikgeli tirilen çok boyutlu performans de.erleme yöntemlerine yer verilmi tir. Çal$ madaivayr$ca çok boyutlu performans de.erleme modellerinden Balanced Scorecard spesifikolarak incelenmi tir. Balanced Scorecard'$ olu turan kriterler, bile enler ve finansalboyut, mü teri boyutu, irket içi i levler boyutu, ö.renme ve geli me boyutu olmaküzere dört boyutu üzerinde durulmu tur.Çal$ man$n amac$na uygun olarak uygulama bölümünde Afyonkarahisar ÖzdilekAl$ veri Merkezine gidilip, yöneticilerle görü ülerek Özdilek'in Balanced Scorecarad'$olu turulmu tur. Olu turulan Balanced Scorecard ile Özdilek'in performans$ tümboyutlar$yla de.erlendirilebilmektedir. Özdilek'in Balanced Scorecard'a yönelik olarakbelirledi.i kriterlere bakt$.$m$zda finansal, mü teri ve ö.renme ve geli me boyutlar$ndahedefledi.i de.erlere ula t$.$n$ söylemek mümkündür. @irket içi i levler boyutuaç$s$ndan hedeflerin biraz d$ $nda olsa da firman$n genel olarak ba ar$l$ oldu.ugörülmektedir.v

vABSTRACTMULTI- DIMENSIONAL PERFORMANCE EVALUATION MODELS AND ANAPPLICATION OF BALANCED SCORECARDEnder TUNÇERDepartment of Business AdministrationAfyonkarahisar Kocatepe University, The Institute of Social SciencesAugust 2006Advisor: Assist Prof. Dr. Veysel A0CAToday, an effective evaluation system is crucial in the success of companiescompeting wihtin complex areas. A successfully-applied performance evaluation systemprovides constant monitor of success of the firm. It is needed that performanceevaluation systems aiming to evaluate the success of companies within all respects takeinto account the non-financial dimension, as well as the financial dimension, too. It isseen that performance evaluation systems based on the financial dimensions which havebeen utilized so far have been insufficient to measure all the factors bearing criticalimportance as to the success of the companies. Multi-dimensional models have beenstarted to be developed in order to eliminate the deficienfies and insufficiencies of thetraditional performance evaluation systems. Some of these models are: BalancedScorecard Model, The Stakeholder Scorecard Model, Lynch-Cross PerformancePyramid, 360 Degree Performance Evaluation Model.In this study, primarily, a conceptual frame has been found out in relation toperformance, organizational performance, and dimensions of organizationalviperformance. Following this, the study has mentioned the traditional performanceevaluation systems and the multi-dimensional performance evaluation methodsdeveloped so as eliminate the deficiencies of those traditional methods. The study hasalso examined the Balanced Scorecard Model, that is being one of the the multi-dimensional performance evaluation methods. It has elaborated on the four dimensions,which are the criteria components, and financial dimension forming the BalancedScorecard, customer dimension, inter-company function, and learning and developmentdimension.In the application process, in accordance with the aim of the study, a field studywas organized at Afyonkarahisar Ozdilek Shopping Center in the form of interviewsconducted with the managers, and thus was created the Balanced Scorecard of therespective company. The performance of Ozdilek can be assesed with all respects by theuse of the Balanced Scorecard that has been formed. Considering the criteria Ozdilekhas determined in relation with the company?s Balanced Scorecard, it can be claimedthat Ozdilek has reached the expected numbers wiht respect to the financial, customer,and learning and development dimensions. It is seen that the firm is generally successfulalthough being under the estimated aims in terms of the inter-company functionsdimension.