Harf inkılabının Çorum basınındaki yansımaları

Abstract

YÜKSEK L SANS TEZ ÖZETBatı medeniyetinin gelişmesi karşısında gerekli atılımları yapamayan OsmanlıDevleti, yenileşme hareketlerine başlamıştır. Bu yenileşme hareketleri içerisinde alfabekonusunda da bazı girişimlerde bulunulmuştur. Maârif Nazırı Münif Paşa döneminde(Münif Paşa, birincisi 1877, ikincisi 1878 ve üçüncüsü de 1884-1889 yılları arasındaolmak üzere üç defa Maarif Nazırlığı yapmıştır.) başlayan tartışmalar kısa sürede gazeteve mecmualara taşınmıştır. Arap harflerinde ıslahat yapılması gerektiğini savunanMünif Paşa'ya katılanlar olduğu gibi, Latin harflerinin kabul edilmesi fikrinibenimseyenler de vardı.Harf inkılâbının gerçekleştiği yıl olan 1928'e kadar devam eden tartışmalara,Çorum basını da iştirak etmiştir. O yıllarda burada neşredilen tek gazete Çorum, gerekyurt genelindeki faaliyetleri gerekse Çorum'daki faaliyetleri devamlı olarak sayfalarınataşıyarak, halkı bilinçlendirmeye çalışmıştır. Öncelikle, yeni harflerin tanıtılmasınıhedefleyen gazete, tanıtım işlerinden sonra ise yeni harfleri uygulama göreviniüstlenmiştir. Çorum gazetesi, ayrıca yeni harflerin öğretilmesi için en önemliatılımlardan birisi olan Millet Mektepleri hakkında da bilgiler vererek halkı buralaragitmeye teşvik görevini yerine getirmiştir.Harf inkılâbının ardından gerçekleştirilen dil inkılâbı konusunda da Çorumgazetesi, üzerine düşen görevi ifa etmiştir. Gazetede yayınlanan makalelerle, toplananDil Kurultayları hakkında ve Çorum'da yapılan dil derleme çalışmaları haberleriylehalkı bu konuda aydınlatmaya çalışmıştır.

ABSTRACTThe Ottaman Empire, wich could not achieve necessary against the developedwestern civilization, started reform movements. Same attempts on the alphabet alsotook place among these mevements. Discussion wich started during the period of MünifPaşa, the Minister of Education ( Münif paşa was the minister for three times: the firstin 1877, the second in 1878 and the third between 1884-1889) soon appeared in thenewspapers and journals. While there were samowho agreed with Münif Paşa onreforming the Arabic Alphabet, there were some others suporting the idea of adoptingthe Latin Alphabet.The media in Çorum also participadet in these discussions wich continued until1928, when the latter Revolution was realized. Çorum, the only newspaper puplished inÇorum, tried to inform people by writing about the activities accuring in the whalecountry. Aiming to introduce the new letters firstly, the newspaper, tehn, took the dutyto use them. Moreover, the newspaper ancougred people to g oto public schools knownas Millet Mektepleri where the new alphabet was taught.The newspaper fulfilled its respansibility on the Language Revalution Just afterthe Letter Revolution. By the articles published, the newspaper informed people aboutthe Language Congres and language studies in Çorum and tried to enlighten people.