Metotreksat uygulanan ratların siyatik sinir ve medülla spinalisinde oksidan / antioksidanların durumu: kafeik asit fenetil esterin antioksidan koruyucu etkisi

Abstract

ÖZETMetotreksat yaygın olarak kullanılan sitotoksik antikanser bir ilaçtır. Kanserhastalarında MTX'in neden olduğu nörotoksisite önemli klinik bir problemdir ancak MTXnörotoksisitesinin mekanizması henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu çalışmanın amaçları;1). Rat siyatik sinir ve spinal kordunda, MTX'in neden olduğu nörotoksisiteninpatogenezinde MDA, SOD, CAT ve GSH-Px'in olası rolünü araştırmak.2). Rat siyatik sinir ve spinal kordunda MTX'in neden olduğu nörotoksisitedeCAPE'nin antioksidan koruyucu etkisinin olup olmadığını belirlemektir.Toplam 19 adet Wistar rat üç deneysel gruba ayrıldı. Grup 1; Kontrol grup, Grup 2;MTX grup, Grup 3; MTX+CAPE grup. Deneyin 2. gününde tek doz intraperitoneal olarak(i.p.) 20 mg/kg MTX, grup 2 ve 3'e verildi. Grup 3'e CAPE 10 µmol/kg/gün i.p. olarak 7 günverildi. Deneyin 8. günü ratlar sakrifiye edildi. Ratların siyatik sinir ve medulla spinalisdokularında CAT, GSH-Px, SOD enzim aktiviteleri ve MDA seviyelerine bakıldı. Siyatiksinir ve spinal kord dokusunda kontrol grubu ile karşılaştırldığında CAT ve GSH-Pxaktivitelerinde artış bulundu. MTX+CAPE ile MTX grup karşılaştırıldığında CAT ve GSH-Px aktivitelerinde azalma saptandı. MTX grupta spinal kord dokusunda SOD aktivitesikontrolle karşılaştırıldığında azalma saptanırken siyatik sinirde anlamlı fark bulunmadı.Spinal kord dokusunda SOD aktivitesi MTX+CAPE grubunda MTX gruplakarşılaştırıldığında anlamlı derecede artış bulundu. MTX grup ile kontrol grubu arasındaSOD aktivitesi açısından anlamlı fark görülmedi. MDA seviyesi MTX grupta kontrol grubunagöre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti. MTX+CAPE grubunda MDA seviyeleriMTX grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük bulundu.Bu sonuçlar; MTX'in rat siyatik sinir ve medulla spinalisinde oksidatif stresiartırdığını ve CAPE'nin antioksidan etkisi nedeniyle oksidatif strese karşı koruyucu etkisinigösterir.Anahtar kelimeler: Kafeik asit fenetil ester, Metotreksat, Oksidatif stres, Siyatiksinir, Medulla spinalis.

ABSTRACTMethotrexate (MTX) is widely used as a cytotoxic chemotherapeutic drug. MTX-associated neurotoxicity is an important clinical problem in cancer patients, but themechanisms of MTX-induced neurotoxicity have not yet been known exactly.The aims of the current study were (1) to investigate the possible role of MDA,SOD, CAT and GSH-Px in the pathogenesis of MTX-induced neurotoxicity and (2) todetermine whether there is a putative protective effect of CAPE on MTX-inducedneurotoxicity in the spinal cord and sciatic nerve of rats. A total of 19 adult Wistar male ratswere divided into three experimental groups. Group I, control group; group II, MTX-treatedgroup; group III, MTX+CAPE-treated group. MTX was administered to MTX andMTX+CAPE groups intraperitoneally (i.p.) with a single dose of 20 mg kg-1 on the secondday of experiment. CAPE was administered to MTX+CAPE group i.p. with a dose of 10µmol kg-1 day-1 for 7 days. The rats were sacrificed at the 8th day of experiment. Theactivities of the enzymes SOD, CAT and GSHP-x, and levels of MDA were studied in thesciatic nerve and spinal cord tissues of the rats. In the sciatic nerve and spinal cord tissue, theactivities of CAT and GSH-Px were increased in MTX group in comparison with controlgroup. CAPE treatment with MTX decreased CAT and GSH-Px activities in the neuronaltissues of rats significantly in comparison with MTX group. In the spinal cord tissue, theactivity of SOD in the MTX group decreased to comparison with control group but in thesciatic nerve not significant difference. In the spinal cord of rats, the activity of SOD wasincreased in CAPE+MTX group when compared with the MTX group. There were nosignificant differences in the activity of SOD between the rats in the MTX+CAPE group andthe control group. The level of MDA was higher in MTX group than the control group. CAPEadministration with MTX injection caused a significant decrease in MDA level whencompared with MTX group.These results reveal that MTX increases oxidative stress in sciatic nerve and spinalcord of rats and CAPE has a preventive effect on the oxidative stress via its antioxidantcapacity.Key words: Caffeic acid phenethyl ester, methotrexate, oxidative stres, sciatic nerve,spinal cord.