Kurumsallaşma yönelimli entellektüel sermayenin etkinleştirilmesinde liderin stratejik rolü

Abstract

ÖZET Küreselleşmeyle birlikte hergün bir önceki güne göre daha fazla yoğunlaşan rekabet ve sürekli değişim; işletmecilik faaliyetlerini daha karmaşık bir hale getirmekte ve işletmelerin varlıklarını tehdit etmektedir. Böyle bir ortamda varlıklarını güvence altına almak isteyen işletme, her türlü çevresel faktörlerde ortaya çıkan ve çıkabilecek değişimi kontrol altına almak, değişime uyum sağlamak ve farklılık yaratarak faaliyetlerini sürdürdüğü çevrede değişime öncülük etmek zorundadır. İşletmelerin farklılık yaratabileceği ve rekabette üstünlük sağlayabileceği en önemli araç entellektüel sermayedir. İşletmelerin bilançoda görünmeyen varlıklarını ifade eden entellektüel sermaye bir işletmenin Pazar değeri ile defter değeri arasındaki olumlu fark olarak tanımlanabilir. Entelelektüel sermaye insan sermayesi, yapısal sermaye ve müşteri sermayesi olmak üzere üç temel unsurdan oluşmaktadır. Rekabette üstünlüğü sırrı insandır. Dolayısıyla insan sermayesi, yapısal sermaye ve müşteri sermayesine göre daha fazla bir önem arz etmektedir ve insan sermayesi geliştirilmeden yapısal sermaye ve müşteri sermayesi geliştirilemez. Kurumsallaşma, işletmenin bütün kaynaklarını ve yeteneklerini kullanarak varlığını güvence altına almasını sağlayacak bir süreci ifade eder. Kurumsallaşma, işletmenin faaliyetlerini sürdürdüğü toplumla ve toplumsal değerlerle uyumlu bir kimlik ve kültüre sahip olmasını, toplumsal baskı gruplarının beklentilerine cevap verebilen, değişime açık, değişime anında uyum sağlayabilen sistemli bir örgüt yapısını gerekli kılar. İşletmenin varlığını güvence altına alabilmesi için kurumsallaşma çalışmalarının belirli bir süreç dahilinde yürütülmesi ve kurumsallaşmanın sağlanması gerekmektedir. İşletmelerin entellektüel sermayelerini geliştirmeden, kurumsallaşma sürecini hızlandırabilmeleri mümkün değildir. Dolayısıyla entellektüel sermayeyi etkinleştirme ve geliştirme çalışmaları ile kurumsallaşma çalışmaları birlikte yürütülmelidir. Bir başka deyişle entellektüel sermaye tam anlamıyla etkinleştirilip, kurumsallaştırılmadan işletmenin kurumsallaşması sağlanamaz. Bu sürecin gerçekleştirilmesinde en önemli görev işletmenin üst düzey yöneticilerine düşmektedir. Yöneticiler, entellektüel sermayenin kurumsallaştırılabilmesi için gerekli liderlik rollerini sergileyerek, tüm çalışanları etkilemek ve yönlendirmek zorundadırlar.