Sıçanlarda subletal doz ile oluşturulan akut diazinon toksisitesinde pankreas hasarının zamana göre gelişimi

Abstract

Organofosfatlar tarımda yaygın olarak kullanılmaktadır. Organofosfat zehirlenmelerinde pankreatit sık görülmesine karşın, literatürde çok az yer almaktadır. Bildiriler genellikle olgu sunumu şeklindedir. Bu çalışmada; organofosfat insektisitlerinden diazinonun (DI) pankreas üzerindeki hasarının zaman içerisindeki değişimin incelenmesi amaçlandı. Elli altı adet erkek Wistar-albino türü rat sekiz gruba ayrılarak incelendi. İlk 7 gruba oral yoldan DI (200 mg/kg, tek doz) uygulandı. Kontrol grubuna ise salin verildi. Diazinon verilen ratlar; 1.,2.,3.,4.,5.,7.,15. günlerde ve salin verilen ratlar 3. günde incelendi. Ratlardan biyokimyasal ve histopatolojik analiz için kan ve pankreas dokusu örneği alındı. Alınan serum örneklerinde amilaz, lipaz, alkalen fosfataz (ALP), ?-glutamiltransferaz (GGT) enzim düzeyleri ile pankreas dokusunda histopatolojik değişiklikler değerlendirildi. Dokular ışık mikroskobunda incelendi. Ek olarak pankreas dokusunda MDA düzeyleri ölçüldü. Elde edilen verilerin karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi kullanıldı. Kontrol grubunda biyokimyasal ve histopatolojik değişiklik gözlenmedi. Diazinon verildikten sonra 2. gün değerlendirilen ratlarda pankreas dokusunda belirgin patolojik değişiklikler; amilaz ve lipaz düzeylerinde pik yükselme görüldü (p<0.001). Diğer diazinon verilen gruplarda ise orta düzeyde pankreatit ile uyumlu histopatolojik değişiklikler gözlendi. Amilaz düzeyleri 1. gün hafif (p>0.05); 3.,4.,5.,7., ve 15. günlerde orta seviyede (p<0.05) artış gösterdi. Lipaz düzeylerinde 1. ve 2. gün belirgin artış görülürken diğer günlerde düzensiz bir seyir gösterdi. ALP düzeyleri 1-7. günlerde anlamlı yüksek (p<0<05) iken 15. günde normal değerlere yaklaştı. GGT düzeylerinde hiçbir grupta anlamlı değişiklik olmadı. MDA düzeyleri sadece 2. günde yükselme gösterdi. Bu sonuçlar; diazinon zehirlenmesinde 1. gün hafif düzeyde oluşan pankreatitin 2. gün belirgin pankreatite dönüştüğünü ve takip eden günlerde orta düzeyde pankreatitin devam ettiğini gösterdi.Anahtar Sözcükler: diazinon, organofosfat, pankreatit

Organophosphorus insecticides are widely used in agriculture. Incidence of pancreatitis is high in organophosphorus intoxications, whereas few articles regarding can be seen in literature most of which are limited to case reports in pathophysiological aspect. The aim of this study was to investigate on which day the most seen effects of an organophosphorus insecticide ,diazinon (DI), would arise, and how this would change in time. 56 male Wistar-Albino rats in eight groups were included, and seven were administered oral DI (200 mg/kg, single dose). Control group was given only saline. Rats were sacrificed on 1st,2nd,3rd,4th,5th,7th and15th days in DI administered groups and on 3rd day in control group. Tissue and blood samples were taken for biochemical and histopathological analyses. We examined in vivo effects of DI on serum activities of amylase, lipase, alkaline phosphatase (ALP) and ?-glutamyltransferase (GGT) enzymes, and histopathological changes on pancreas tissue. Tissues were examined under light microscope. In addition, we measured malondialdehyde (MDA) levels on pancreas tissue. Mann-Whitney U test was used to compare the groups. Biochemical and histopathological analyses were found normal in control. Excessive histopathological changes was observed in 2nd day in DI group; also amylase, lipase and MDA levels were the highest in this group (p<0.001). Other DI groups showed moderate histopathological changes. Amylase levels showed a mild increase on 1st day (p>0.05); and 4th,5th,7th and15th days were moderate (p<0.05). Lipase levels exposed evident increases on 1st and 2nd days, but were unstable on the other days. Significant increase was determined in ALP levels on 1st-7th days (p<0.05) but 15th day was normal. There was no significant difference in GGT levels in all groups. MDA levels showed an increase only in 2nd day group (p<0.05). This evidence suggests that mild pancreatitis in DI intoxication on first day turns to a manifest form on 2nd day, and to moderate on following days. Keywords: diazinon, organophosphorus insecticide, pancreatitis