10199 numaralı temettuat defterlerine göre Keçiborlu kazasının sosyal ve ekonomik durumu (1844-1845)

Abstract

viÖZET10199 NUMARALI TEMETTUAT DEFTERİNE GÖRE KEÇİBORLU KAZASININSOSYAL ve EKONOMİK DURUMU(1844-1845)Ayşe ÖZDEMİRSüleyman Demirel Üniversitesi, Tarih Anabilim DalıYüksek Lisans Tezi, 116 sayfa, Ağustos 2005Danışman: Prof. Dr. Fahrettin TIZLAKTanzimat Fermanı'nın 1839'da ilanıyla birlikte resmi olarak başlayan ?batılılaşma?sürecinde Osmanlı Devleti'nde büyük değişme ve gelişmeler olmuştur. İdari, mali, askeri,ekonomik, sosyal-kültürel hemen her alanda merkezde ve taşrada yapı değişmeyebaşlamıştır. Bu değişme ve gelişmelerin taşra teşkilatına yansımalarını bilmek, bize yakıntarihimiz hakkında önemli bilgiler sunacaktır. Bu nedenle taşradaki sosyal ve ekonomikhayatın yapısı, anlaşılması ve araştırılması önemlidir. Bu düşüncelerle biz de, 1844-1845yıllarında Konya eyaletine bağlı Hamid sancağı kazalarından Keçiborlu'nun sosyal veekonomik yapısını araştırdık.Çalışmamızda ana kaynak olarak 10199 numaralı Temettuat defterinden yararlandık.Osmanlı Devleti'nde en küçük yerleşim yerlerine kadar yapılan sayımlar sonucu hazırlananbu defterler, 19. yüzyıl ortalarında Osmanlı Devleti'nin sosyal ve ekonomik yapısıyla ilgilibilgi vermektedirler. Vergi düzenlemeleri yapmak amacıyla tanzim edilmiş olan budefterlerde idari yapı ve kurumlar hakkında bilgi verilmemiştir. Bu konulardaki eksiklikleriarşiv kaynakları ve tetkik eserlerle tamamlamaya çalıştık.Dört bölümden oluşan çalışmamıza ilk olarak, Keçiborlu adının anlamınıaçıklamakla başladık ve Keçiborlu'nun ilkçağlardan bugüne kadarki tarihini de kısacaanlattık. Yine ilk bölümde incelediğimiz dönemde, Osmanlı Devleti'nin vergi düzeni vetahrirlerin yapılışı konularına değindik. Bu tahrirler içerisinde yer alan Temettuat tahrirlerive Temettuat tahrirlerinin kayıtlarının tutulduğu Temettuat defterleri hakkında ayrıntılı bilgiverdik.Çalışmamızın, ikinci bölümünde ele aldığımız dönem itibariyle, kazanın sosyal vedini yapısına, nüfusuna ve buradaki meslek oluşumları ile meslek gruplarına yer verdik.Böylece hem kazanın sosyal yapısını değerlendirmiş hem de ileriki bölümlerde elealacağımız iktisadi yapıya zemin hazırlamış olduk.Ekonomik yapıyı işlediğimiz üçüncü bölümde, Keçiborlu'daki gelir getiren iktisadifaaliyetler ve bunlardan alınan vergilere, bu vergilerin çeşitlerine ve bunların hanelere,meslek gruplarına ve yerleşim yerlerine göre dağılımı üzerinde durduk. Kaza genelindevergiden muaf olanları ayrıca değerlendirdik.19. Yüzyıl Ortalarında Keçiborlu'nun Sosyo-Ekonomik Durumu adlı tezçalışmamızın son bölümünü, Keçiborlu'da gelir getiren iktisadi faaliyetlerin başında yer alantarım ve hayvancılık konusuna ayırdık. Burada önce tarım faaliyetlerini, tarım yapılantoprakları ve yetiştirilen ürünleri, ardından da hayvancılıkla ilgili olarak temettuatdefterinden elde ettiğimiz verilere göre hayvancılığın durumunu anlatmaya çalıştık.Bu çalışma sayesinde 19. yüzyıl ortalarında bir kaza olan Keçiborlu'nun, Ispartailine bağlı bir ilçe olmadan önceki tarihinin bir dönemi aydınlanacak ve dolayısıylabugününü anlamamız kolaylaştıracaktır diye ümit ediyoruz.Anahtar Kelimeler: Temettuat, Keçiborlu, Hane, Ekonomi, Tarım, Hayvancılık,Öşür, Vergü-yi Mahsusa.

viiABSTRACTACCORDING TO THE 10199 NUMBER TEMETTUAT DEFTERS KECIBORLU?SOCIAL AND ECONOMIC SITUATION(1844-1845)Ayşe ÖZDEMİRSuleyman Demirel University, Department of HistoryMaster Thesis, 116 pages, Ağustos 2005Supervising Professor: Prof. Dr. Fahrettin TIZLAKA great deal of changes and progress in Ottoman States became with theproclamation of Tanzimat Ferman of 1839 in which westernization process had beenofficially started. A great deal of changes in the field of Administrative, economic, military,social and cultural of structure of central and provincial of the state were started to change.Knowing the reflection of the changes and progress in the provincial organization willprovide us some crucial understanding of the history of our times. Therefore, it is importantto research and understanding the structure of social and economic life in the provinces.Under these considerations, we have done research on the social and economic structure ofKeçiborlu which had been one of the districts of Hamid Provinces for the years 1844-45.The main sources of our study was the 10199 numbers Temettuat Defters. Thesedefters which had been prepared by the enumeration, no matter how big it was, which hadbeen doing in all places in Ottoman State, furnish us about the social and economic life ofOttoman states in the middle of nineteenth century. There was no information in thesedefters, which had been formed in order to make some arrangements for taxes, about theadministrative body and institutions. For this part of the study, we used the archival andsecondary sources.This study consist of fourth chapters. Firts chapters foces on the meaning of theKeçiborlu and a brief history of Keçiborlu from antic age up to present. Furthermore wedwell on the tahrir and tax system in Ottoman State. We also gave brief account on temettuattahrirs which were among the tahrirs and the record of temettuat tahrirs.In the second chapters, we examine the social and economic structure of the district,and its population, the professions and professions groups. Thus, we evaluated the socialstructure of the districts and we prepare a ground for the economic structure that we willdwell on next chapters.In the third chapter we analyze the economic structure in which we focus on theeconomical activities and collecting taxes from them, the variety of this taxes and itsdispersion in accordance with the house, settlement area and profession groups. We alsoanalyze those which were exempted from taxes.At the last chapter of this study we dwell on the agriculture and animal husbandrywhich were the main economical activities in Keçiborlu. In this chapter, firstly we evaluatethe data which were gathered from the Temettuat Defters regarding the agriculturalactivities, then animal husbandries.This study contribute the existing literature by analysing the Keçiborlu? history ofmiddle of nineteenth century which had been of the districts of Isparta. Thus we believe thatthis study will put some shed light on history of our times.Key Words: Temettuat, Keçiborlu, House, Economy, agriculture, animalhusbandry, tithe, special tax.