Ahmed Cemal Paşa (1872-1922) askeri ve siyasi hayatı

Abstract

Bu çalışmanın amacı Osmanlı Devleti'nin son on yılına damgasını vurmuş olanİttihat ve Terakki Cemiyeti'nin üçüncü ismi Ahmed Cemal Paşanın askeri ve siyasi hayatınıinceleyerek, söz konusu dönemin tartışmalı konularına açıklık getirmektir. Çalışmamızıntemel çıkış noktası bu güne kadar Cemal Paşayla ilgili müstakil bilimsel bir çalışmanınyapılmamış olması ve bu dönemle ilgili yazılıp söylenenlerin çoğunun dedikodudan ileriyegitmemiş olmasıdır. Tezimiz girişten sonar dört bölümden oluşmaktadır. Girişte, II.Meşrutiyet Dönemi'yle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Birinci bölümde; CemalPaşanın ailesi, doğumu, tahsil hayatı, şahsiyeti hakkında bilgi verilmiş, tam bir İttihatçıolduğu vurgulanmış ve özellikle imar-iskan faaliyetlerinde gerekli deneyime sahip olduğubelirtilmiştir. İkinci bölümde, Cemal Paşanın Birinci Dünya Savaşı'na kadar almış olduğusiyasi ve askeri görevleri ve bu görevleri sırasındaki başarılı icraatları ele alınmıştır. Buradanhareketle, Paşanın üzerine aldığı bir görevi başarıyla yerine getirme arzusuna sahip olduğu veİttihat ve Terakki içerisinde hızla yükselmeye başladığı hatta İstanbul Muhafızlığı sırasındaİttihat ve Terakki'nin bir numaralı ismi haline geldiği ifade edilmiştir. Üçüncü bölümde,Cemal Paşanın Bahriye Nazırlığı'na tayiniyle birlikte oldukça geniş çaplı bir reform hareketibaşlattığı, ülke içerisindeki sivil toplum örgütleriyle yakın ilişki kurduğu, Birinci dünyaSavaşı öncesi İtlaf Devletleri yanlısı politikalar izlediği ve IV. Ordu Kumandanı olarakkatıldığı askeri harekatlarda başarılı olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca, Cemal PaşanınSuriye'de tesis sttiği müthiş otorite, Arap milliyetçi hareketlerine engel olma çabaları veTehcire maruz kalan Ermenilere yapmış olduğu insancıl yardımlar gözler önüne serilmiştir.Dördüncü Bölümde ise, Cemal Paşanın iç ve dış baskılar nedeniyle ülkeyi terketmek zorundakaldığı, bu sure zarfında Mustafa Kemal Paşayla sürekli irtibat kurarak Milli Mücadele'yedestek verdiği belirtilmiştir. Ayrıca, Enver Paşanın Orta Asya'da başına buyruk hareketlerininCemalş Paşanın bütün çabalarının boşa gitmesine ve hayatının tehlikeye girmesine nedenolduğu vurgulanmıştır. Sonuçta, Cemal Paşanın Tiflis'te bir Rus-Ermeni komplosuna kurbangittiği ve cenazesinin Kazım Karabekir Paşa tarafından getirtilerek Erzurum'a defnedildiğiifade edilmiştir.Anahtar Kelimeler:II. Meşrutiyet Dönemi, İttihat ve Terakki, Enver Paşa, Talat Paşa, CemalPaşa, Suriye.

The aim of this work is to clarify the arguing topics of the period by examining themilitary and political life of Ahmed Djemal Pasha who was the third person in Committee ofUnion and Progressive (CUP) which influenced the last ten years of Ottoman Empire. Themain starting point is the fact that there hasn?t been any special scientific work on DjemalPasha and the fact that most of the statements either in written or oral haven?t been provedyet. Our work consists of four chapters except the introduction. In the introduction, there isgeneral information about The Period of Constitutional Government II. In the first chapter,there is information of Djemal Pasha?s birth, family, education and personality and it isemphasized that he was a complete `Unionist? (İttihatçı) and stated that he had the necessaryexperience about public works and housing affairs. In the second chapter, his political andmilitary duty by the end of the first world war and his successful achievements in his dutiesare being analyzed. As a result, it is stated that the desire of fulfilling a duty successfully hasgiven him his rising in CUP and becoming the first person in CUP while he was a governor ofİstanbul. İn the third chapter, it?s stated that since he was a pointed to the ministry of marinehe began an extend reform is movement dealt with nongovernmental organization in thecountry closely, he is political preference on the Allies and his success in wars as thecommender of four army. In addition, his great authority in Syria, his successful achievementsagainst Arabic nationalist movements and his humanist approach to the Armenian areindicated in the same chapter. In the fourth chapter, it is stated that he had to leave the countrybecause of the interior and exterior pressure, and then during the independence war, he had aconstant communication with Mustafa Kemal Pasha to support him.Besides, it is emphasizedthat Enver Pasha?s independent works in Middle Asia have caısed Djemal Pasha?s attempts tobecome useless and finally his death. In this sense he was assassinated by Russian-Armeninconspiracy. His corpse was brought to Erzurum by Kazım Karabekir Pasha.Keywords: The Period of Constitutional Government II., Committee of Union andProgressive, Enver Pasha, Talat Pasha, Djemal Pasha, Syria.