Isparta merkez küçük sanayi sitesi oto tamirhanelerinde çalışan çoçuk işçilerin sosyodemografik özelliklerininn ve işyerinde karşılaştıkları şiddetin belirlenmesi

Abstract

GİRİŞHerhangi bir üretim yapılan sektörde ya da hizmet sektöründe para karşılığında çalışan çocuklara `'Çalışan Çocuk? denilmektedir.Birleşmiş Milletler'in Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi'nin 1. maddesine göre 18 yaşına kadar her insan çocuktur. ILO'nun Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler Bildirgesinin İzlenmesi 2006 Küresel Raporu'na göre, 2004 yılı kayıtları doğrultusunda dünya da 5-17 yaş arasında ki çocukların yaklaşık %14.5'u çocuk işçi statüsünde çalışmaktadır. DİE'nün 2006 yılı Çocuk İşgücü Araştırması sonuçlarına göre ülkemizde 6-17 yaş grubundaki çocukların % 5,9'u ekonomik bir işte çalışmaktadır. İşyerinde şiddet ?çalışanın işiyle ilgili durumlar sırasında kişi veya kişiler tarafından istismar edildiği veya saldırıya uğradığı olaylar? olarak tanımlanmıştır. ILO, `'işyeri şiddeti'' tanımını, sadece fiziksel hareketlerle sınırlamayıp bunun yanında pasif ve psikolojik hareketleri de içerecek biçimde genişletmektedir. 2000 yılında, Avrupa Birliği'ndeki ülkelerde çalışan çırakların %2'si aynı işyerinde çalışan kişiler tarafından fiziksel şiddete maruz kalmışlardır.Ülkemizde yapılan çalışmalarda işyerindeki tüm şiddet mağdurlarının %12-20'sinin 19 yaş ve altındaki kişilerdir.MATERYAL METODIsparta İl merkezinde ki Yeni Sanayi Sitesinde bulunan otomativ sektöründe çalışan çocuk işçilerde; sosyodemografik özelliklerin belirlenmesi, çalışma hayatlarına dair genel bilgilerin bulunması, ruhsal durumlarının tespiti, şiddetle karşılaşıp karşılaşmadıkları, karşılaşanların kimden, ne şekilde ve ne sıklıkta şiddet gördüğünün bulunması amacıyla yapılmış kesitsel analitik tipte durum saptama araştırmasıdır. Yeni Sanayi Sitesinde toplam 1185 işyerinden 353 tanesi otomativ sektöründe hizmet vermektedir. Otomativ sektöründe toplam 211 çırak olduğu tespit edilmiş, örneklem seçilmeyerek evrenin tamamına ulaşılması planlanmıştır. Bunların 198 tanesiyle anket uygulaması yapılmıştır.BULGULARAraştırmaya katılan 198 çocuğun % 62.6 `sı(124 kişi) daimi çırak iken, %37.4'ü(74 kişi) yaz çırağı idi. Çalışanların tamamı erkekti ve yaşları en küçüğü 8, en büyüğü 18 yaşında olmak üzere ortalamaları 15.56 ±2.4'idi. Öğrenim durumları bakımından yaz çıraklarının %91.9'i, daimi çırakların ise % 28.2'si halen bir eğitimlerine devam etmekteydi. Daimi çıraklar ile yaz çırakları arasında eğitime devam etmeleri bakımından fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p:0.005). Daimi çırakların sosyal güvenceleri incelendiğinde %41.9 çalışanın(52 kişi) sosyal güvencesi olmadığı, %41.1 çalışanın(51 kişi) SSK'lı olduğu görüldü. Ailesinin ekonomik durumunu kötü olarak değerlendiren çocukların %43.5'i aileye katkı amacıyla çalışırken, ailelerinin ekonomik durumunu orta diyenlerin %62.2'si ve iyi olarak değerlendiren çocukların ise %60.7'si meslek öğrenmek amacıyla çalıştıklarını ifade ettiler. Çocukların %64.6'sı kendi isteği ile çalıştığını ifade ederken, kendi isteği ile çalışanların işinden memnuniyet düzeyleri ebeveynleri yada öğretmeninin isteğiyle çalışanlara göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur(p:0.006). Ayrıca kendi isteği ile çalışanlar psikolojik sağlık açısından istatistiki anlamlı derecede kendilerini daha iyi hissediyorlardı(p:0.034). Daimi çalışanların haftalık ücret ortalamaları 56.66±24.64 lira, yaz çıraklarının ise aldıkları haftalık ücret 27.77±18.03 lira olarak tespit edilmiştir. Daimi çırakların yaz çıraklarına göre istatistiki anlamlı derecede yüksek ücret aldıkları bulunmuştur(p:0.000). Genel Sağlık Soru Anketine verdikleri cevaplara göre aldıkları puanlar hesaplandığında çocukların % 35.8'inde hafif ve yüksek derecelerde depresyon tespit edildi.Çalışan çocukların %77.2 si işyerinde şiddet türlerinden bir veya birkaç tanesine maruz kaldığı bulundu. En sık karşılaşılan şiddet türü sözel şiddet iken, sözel şiddetle karşılaşma oranı %60.6 olarak bulunmuştur. Sözel şiddeti karşılaşma sıklığı bakımından %38.8 ile fiziksel şiddet ve %33.8 ile psikolojik şiddet takip etmektedir. Sözel şiddetin de en sık alt tipi usta tarafından %47.9 ,diğer çalışanlar tarafından %24.7 oranında görülen bağırmaya maruz kalmadır. Fiziksel şiddette en sık karşılaşılan usta tarafından %24.7, diğer çalışanlar tarafından %7.5 sıklığı ile kulak çekmedir.TARTIŞMAİş Yasasına göre ise 15 yaşından küçüklerin çalıştırılamayacağı maddesine gore ise 52(%26.2) çocuğun çalışmasının yasak olduğu yaşlarda çalıştırıldıkları tespit edilmiştir. Sürekli çalışan çırak sayısının 124 olmasına rağmen 52 çalışanın(%41.9) SSK'lı olması gerekirken herhangi bir sosyal güvencesinin olmaması çocukların kayıt dışı çalıştırıldıklarının göstergesidir. ÇSGB'nın verilerine göre Çalışan ve gelir getiren çocukların %80'i asgari ücret düzeyinin altında bir ücretle çalışmaktadırlar. Bizim araştırmamızda da ailelerine ekonomik katkı sağlamak için çalışan çocukların eline geçen ortalama haftalık paranın 56.66±24.64 lira olması asgari ücret altında çalıştırıldıklarını göstermektedir.Araştırmamızda çalışan çocukların %70'i bir veya birden fazla şiddet türüyle karşılaştıkları sonucu ortaya çıkmıştır. En sık karşılaşılan şiddet sözel şiddet çıkması beklenen bir sonuç olarak görünse de yaşta azalma ile fiziksel şiddetin artması, sanayi ortamında çocukların dövülerek işi öğretilebileceği düşüncesini uyandırmaktadır.Her ne kadar şiddet türlerinden birisiyle karşılaşma oranı çok yüksek çıkmışsa da özellikle cinsel şiddet konusu başta olmak üzere diğer şiddet türleri arasında da söylenmeyen olgularında olduğu bir gerçektir.SONUÇ VE ÖNERİLERÇalışan çocukların çalışma nedenleri, sorunları ve çözüm yolları çok boyutludur.Varolan ülke koşullarında çocuklar daha uzun bir süre çalışacak ve çalıştırılacaklarına göre, çocukları çalışırken korumak mücadelenin bir yönünü oluşturmaktadır. Bu durumda yapılması gereken, çocukların eğitim haklarına sahip çıkarak, psiko - sosyal gereksinimlerini de karşılayarak, çalışan çocukların çalışma koşullarını iyileştirmek üzere projeler geliştirmek ve bu projeleri yaygınlaştırmak, yaşama geçirmektir.Çocuk işçiliğine karşı etkili mücadelenin ikinci yönü, çocuk işçiliğinin sona erdirilmesidir. Temel sorunların çözümü yönünde sosyal ve ekonomik gelişmenin sağlanması, çocukların ve gençlerin korunmasını amaçlayan yasal düzenlemelerin yeniden düzenlenmesi uzun vadeli çalışmanın çerçevesini çizmektedir. İşyerlerinde karşılaşılan şiddete yönelik olarak çalışma hayatında olan tüm çocukları korumaya yönelik bir eylem planları hazırlanmalıdır. Şiddetle karşılaşan çocukların yaşadıklarının iş hayatının normal bir parçası olmadığı, böyle durumlarla karşılaştıklarında yetkili mercilere durumu bildirmeleri yönünde eğitimler verilmelidir.

Children who work in any production sector or service sector as an employee are called ?working child?. According to the 1.Article of the convention on children rights of the United Nations, each person until 18 is a child. Following the declaration of rights and principles of ILO for working, according to 2006 Global Report, in line with 2004 records, there are 1.5 billion children, 5-17 year old all over the world. 14.5%, namely 218 million of these children are in child labor statue and 126 of these children are working in hazardous occupations. As for all countries which have the problem of child labor, it is also important for our country. 2006 October, November, and December by the state institute of statistics, 5.9% of, 6-17 year old children are working in an economic job. Intended violence towards child or in other words, neglecting or abusing a child is type of sexual abuse, negligence or negligible treatment, economic or other exploitation on the child?s health, to maintain his living, to develop himself or responsibility to his honor, direct or possible harmful all kinds of physical and/or emotional mistreatment in connection with trust or power relations. As for workplace violence is undefined as, ?During the circumstances related to the employee?s job, events that he/she is abused or attacked by a person or persons?. ILO, by not restricting the definition ?workplace violence? with only physical behaviors, it is broadening it with psychological and passive behaviors. In 2000, 2% of the apprentices working in European Union countries, are exposed to violence by people working in the same workplace. In the researches done in our country, 12-20% of all violence victims are 19 aged and below.MATERIAL METHODIt is a cross sectional analytical type research for determining the sociodemographic characteristics, finding the general information about their lives, determining their mood, whether they are exposed to violence or not and if so, from who, how and how often it happened, to the child labors working in automotive sector in New Industrial Zone (Yeni Sanayi Sitesi) located in Isparta city center. Totally, 1185 workplace are located in New Industrial Zone. 353 of these workplaces are in automotive sector, providing service in motor, bonnet, electric, spare part, cam and washing and maintenance. It was identified that there are totally 211 apprentices in automotive sector, without choosing samples it was planned to reach all over the world. A survey was done with 198 of them.FINDINGSNew Industrial Zone While 62.6 % (124 persons) of the attendees were permanent apprentice, 37.4 % (74 persons) were summer apprentice. All workers were male, the youngest one was 8, and the oldest one was 18 year old. The average was 15.56 ±2.4. The permanent apprentice?s age average was 16.7±1.16. When their educational background analyzed, 59.5% of the summer apprentices were attending primary school, 32.4% of them were attending high school. As for the permanent apprentices, while 46% of them were graduated from secondary school, 28.2% were attending a school. The difference between the permanent and summer apprentices in terms of the educational background was found meaningful (p: 0.005). When the social security of permanent apprentices analyzed, it was observed that 41.9% labored (52 persons) did not have a social security and 41.1% labored (51 persons) had a social security SSK. While 43.5% of the children who defined their family economic condition as bad and ruined, were working to contribute to their family budget, 62.2% of the children who defined their family?s economic condition as medial and 60.7% of the children who defined it as good or very good, expressed that they were working to learn an occupation. While 64.6% of the children expressed that they were working for their own desire, 35.4% of them indicated that they were working for their family or instructor?s desire. The complacency of the children who were working for their own desire in comparison with those who were working for their family or instructor?s desire was expressively high (p:0.006). In addition, those who were working for their own desire, statically and expressively felt physiologically good (p: 0.034). The average of the weekly wages of permanent labors was determined as 56.66±24.64 lira and the weekly wages of summer apprentices was determined as 27.77±18.03 lira. It was found that in comparison with summer apprentices, permanent apprentices?s wages were expressively high (p: 0.000). According to the General Health Question Survey, it was confirmed that, when their points of answers were counted, 35.8% of the children was in light and high lever depression. 77.2% of the apprentices were exposed to one or more than one type of the violence. While the most common type was oral violence, its percentage was 60.6%. According to oral violence?s occurrence, 38.8% for physical violence, and 33.8% for physiological violence were following it. In addition, frequently as the subtype of oral violence, 47.9% by operatives and 24.7% by other workers were exposed to yawping. In physical violence, frequently encountered types were 24.7% by operatives and 7.5% by other workers as pulling ears.DISCUSSIONIt was determined that 52(26.2%) children were working illegally related with their ages while according to the labor act, the article which indices that 15 year old children can not be employed. Although the number of permanent apprentices was 124, while 52 labors (41.9%) had to have a social security,but they were not, it was clear that they were employed informally. According to the data of The Ministry of Labor and Social Security, 80% of the children who yield and labor,are working for a wage which is below the minimum wage. It can be seen that in our research the average of the weekly wages for children who are working to contribute to their family is 56.66±24.64 lira.It was ensued that 70% of the children who worked in our research exposed to one or more than one type of violence.Even oral violence was apparently the most common type of violence, the increase in physical violence inversely with the decrease in the age, exciting the idea of whipping by laying into the children to work in industry.Although ratio of being exposed to any type of violence was high, still it is a fact that especially in sexual violence and other types of violence there are another phenomenon which unstated.CONCLUSION AND SUGGESTIONSChildren in the present county circumstances, who will labor for a long period and according to their work, protecting the children while they are working is forming a part of the struggle. Then, the first thing to be done, by staking a claim to children?s education right and compensating their physic-social requirement, to better the conditions of their labor children, is to set a project, extend and actualize it. The second side of the struggle against child laboring is to bring it to an end. With Short term plan, a framework for long term plan is being established, as in the direction of solving the main problems, providing a social and economic development, setting policies for renewing the legal regulations which aim to protect children and youngsters, and also by developing alternative policies with actualizing it. Plans for protecting children who are in the working life should be prepared. In addition, children who were exposed to violence should be trained as to create awareness that what they lived was not a part of a working life and when they exposed to such a case, they have to inform the competent authority.