Altıntaş (Kütahya) Havzası`nda doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiler

Abstract

Araştırma alanını teşkil eden Altıntaş Çayı Havzası ve çevresinin büyük bölümüEge Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'nde yer almaktadır. Ayrıca saha, idaribakımdan Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak ve Eskişehir illeri sınırlarında bulunmaktadır.İnceleme alanının kuzeyinde Kocadağ (1552 m) ve Kulaksız Dağı (1558 m) yeralmaktadır. Saha, güneyden Kartal Tepe (1442 m), batıdan Tava Dağı ve doğudanKalankaya Tepe (1361 m) ile çevrilidir. Altıntaş Çayı Havzası kendisini çevreleyenyükseltiler ile güneyden Banaz Çayı Havzası'ndan, kuzeyde Porsuk Çayı Havzası'ndan,doğuda Seydiler Çayı Havzası'ndan ve güneydoğudan Akarçay Kapalı Havzası'ndanayrılmaktadır.Araştırma alanındaki Paleozoik yaşlı araziler güneyde, Afyon-İhsaniyedolaylarında, Mesozoik araziler aşınmanın uygun olduğu Kütahya batısında, Kütahya-Afyon karayolunun üzerinde yüzeylenmektedir. İnceleme alanında yaygın birimlerigenellikle Pliyosen ve Miyosen gölsel ve volkanik kayaçlar oluşturur. Sahada hakimolan kayaç türleri kireçtaşı ve volkanik birimlerdir. Alüvyonlar, ova tabanlarınıörtmektedir.Araştırma alanında yer alan ve onu çevreleyen dağlık kütleler arasında önemliyükselti farkları bulunmamaktadır. Sahadaki en önemli yükseltiyi batıda yer alan MuratDağı (2309 m.) oluşturur. Altıntaş Çayı'nın suladığı iki önemli ova Altıntaş veAslanapa ovaları olup, bu alanlar tarım açısından önemli sahaları oluşturmaktadır.Altıntaş Çayı Havzası ve çevresinde Akdeniz İklimi'nden uzak İç AnadoluBölgesi'nde görülen karasal iklime yakın bir iklim hakimdir. Bu nedenle yazmevsiminde güneşli, yağışsız, sıcak günler etkili olmakta ve buna bağlı olarak takuraklık etkisini göstermektedir. Fakat Ekim ayından itibaren sıcaklıklar düşmekte,basınç değerleri yükselmektedir. Altıntaş'ta yıllık ortalama sıcaklık 10,6 ºC, yıllık yağışmiktarı 430 mm dir.Sahada başlıca akarsu şebekesini Altıntaş Çay ve kolları oluşturmaktadır. Buakarsular Altıntaş ve Aslanapa gibi ovaları sulamaktadır.Sahanın bitki örtüsünü antropojen step ve kuru ormanlar oluşturur. Ovatabanlarında antropojen step, yüksek kesimlerde kuru ormanlar yer alır.Araştırma alanı geçmişten günümüze kadar geçici ve daimi yerleşmelere evsahipliği yapmış bir alana karşılık gelmektedir. Sahada, Antik Dönem'in en eski veönemli medeniyetini Frigyalılar kurmuştur. Bu nedenle bu dönemde saha `Frigya`adıyla anılır. Bölgede sırayla Kimmer, Pers, İyon, Roma ve Bizans krallıklarıyaşamıştır. Altıntaş İlçesi'nde bu dönemlerden kalma höyük, Tümülüs ve Nekropoldenilen ahit ve anıt mezarlar bulunmuştur.Kütahya 8 Ekim 1923'te vilayet olmuş, Altıntaş ise 1947 yılında ilçe statüsükazanmıştır. İlçe, 5 mahalle, 2 belde ve 33 köyden oluşmaktadır. 2000 yılı genel nüfussayımı sonuçlarına göre ilçenin nüfusu 25262 kişidir. Bunun 6418 i ilçe merkezi, 2287si Çayırbaşı Beldesi, 2449 u Zafertepeçalköy Beldesi ve 14108 i köylerde yaşamaktadır.Kurtuluş Savaşı'nın en önemli çarpışmalarından biri olan Başkomutan MeydanMuharebesi (30 Ağustos 1922), Dumlupınar'da yapılmıştır. Bugün araştırma sahasındabulunan anıt, abide ve şehitlikler bu zaferin izlerini taşımaktadır.Genel olarak tarım faaliyetlerinin önem kazandığı sahada tarım ve hayvancılıkdışındaki ekonomik faaliyetler pek gelişememiştir. Bu durum, sahanın fiziki coğrafyaözelliklerinin yanında yetersiz yatırım koşullarından da kaynaklanmaktadır.

Altintaş Creek Watershed and most of its environs that are study area are locatedat the Aegean Region?s inner west Anatolia's sub-region. Also this site is in the borderof the Afyonkarahisar, Kutahya, Usak and Eskisehir provinces.Kocadag Mount (1.552 m) and Kulaksiz Mount (1.588 m) located at the north ofthe study area. The study area is surrounded with Kartal Mount (1.442 m) from thesouthern part, Tava Mount from the western part and Kalankaya Mount (1.361 m).Altintas River Watershed separated from the Banaz Creek Watershed at the south,Porsuk Creek Watershed at the north, from Seydiler Creek Watershed at the east andAkarcay Creek Closed Watershed at the south-eastern.In the study area; the Paleozoic era aged sites are at the south (Afyon-Ihsaniyeenvirons), Mesozoic era aged sites at the western part of the Kutahya and on theKutahya-Afyon highway environs are lying at the surface. Common geological units ofthe study area are consisted of Pliocene and Miocene aged latchstring and volcanicrocks. Common rock types are limestone and volcanic rock units. Alluvial materialcovers plains.There is no important altitude difference between Mountain masses that is located andsurrounded at the study area. The most important height is located at the Murat Mount(2309). Altıntaş and Aslanapa Plains are watered by Altintas River and these plains arevery important agriculture sites.The climate of the Altintas River Watershed and its environs are different fromthe Mediterranean climate and very close to continental climate. Hence, it is sunny, noprecipitation and warm at the summer season. Therefore drought is in effect in thisregion. Even so, the temperature decreases and pressure increases from October. Meanannual temperature is 10.6 ºC and mean annual precipitation is 430 mm.The network of creeks is consisted of Altintas River and its branches. Thesecreeks waters the Altintas and Aslanapa Plains.The study area is a temporary or permanent site for the communities(settlements). In this area, the oldest and the most important civilization wereestablished by Phrygians. For this reason, this region was called ?Phrygia? in thisperiod. The kingdoms of Kimmer, Persians, Ionians, Romans and Byzantine were livedhere. Tumuli and walled tombs that remain from these ancient times were found in theAltintas town/province.Kütahya has been a province centre since the 9th October 1923; Altıntaş hasbeen a county since 1947. This county is consisted of 5 quarters, 2 communities and 33villages. Altintaş's population is 25.262 inhabitants. 6.418 of them are living in thecounty centre (town), 2287 of them are living in the Çayırbaşı community, 2.449 ofthem are living in the Zafertepeçalköy community and 14.108 of them are living in thevillages.Head Commandant Major Battle that is one of the main battles of TurkishLiberation (Independence) War had occurred 30th August 1922 in Dumlupınar. Thereare memorials, monuments and martyr graveyards from this battle and victory.The most important economic activities are agriculture and animal breeding, butthe other activities are not developed in this area. The reasons of this are physicalgeographic conditions and also inadequate business circumstances.