Yeni Tasvir-i Efkâr Gazetesi üzerine bir inceleme(452-725. sayılar)

Abstract

Bu çalışmada, 27 Haziran 1862 (30 Zilhicce 1278) günü yayın hayatına başlayan ve Osmanlı Devleti'nin ilk özel gazetelerinden olan Tasvir-i Efkâr'ın yaklaşık 3 yıllık bir dönemini incelemeye çalıştık. İncelememizi gazetenin 452 ila 725. sayılarıyla sınırlandırdık. Bu sayılar 26 Kânunuevvel 1910 ile 12 Nisan 1913 tarihleri arasına tekabül etmektedir ve gazetenin bu sayılardaki imtiyaz hakkı Ebüzziya Tevfik'e aittir, adı da artık Yeni Tasvir-i Efkâr'dır. Bu yıllarda, tüm dünyayı etkileyen ve 1. Dünya Savaşı'nın provası diyebileceğimiz Balkan Harbi yaşanmaktadır. Savaş, gazetenin içeriğini de doğal olarak şekillendirmektedir. Savaş haberleri, savaşla ilgili röportajlar, cephelerden gelen mektuplar, içeriği savaş olan fıkra, makale, hikâye ve şiirler… Tüm bu içeriği tasnif edebilmek için tezimizi üç ana bölüme ayırdık. Birinci bölüm Yeni Tasvir-i Efkâr gazetesinin incelenen sayılarına dair bir değerlendirmeden ve bütün içeriği kapsayan bir tablodan müteşekkildir. Bu tabloda gazetenin sayısı, tarihi; gazetedeki ana başlıklar, varsa alt başlıklar ve yazının türü ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Tezin birinci ve de en uzun bölümü olan tabloda gazetenin ana hatlarını göstermeyi amaçladık. Bu tabloda ve tezin tamamında miladi takvimi esas aldık. Yazıların sınıflandırıldığı ikinci bölüm Tahlili Fihrist adını taşımaktadır. Bu bölümde, gazetenin incelediğimiz sayılarındaki yazar adlarını alfabetik sırayla verip yazıları konularına göre tasnif etmeye çalıştık. Gazetenin orijinalinde `İlan` veya `İlânât` başlığı ile verilen bölümü `Reklam ve İlanlar` alt başlığıyla Tahlilî Fihriste ekledik. Gazetede `Yeni Eserler` ve `Asar-ı Münteşire` başlıklarıyla yapılan yayın tanıtımlarını `Yayın Tanıtım ve Reklamları` alt başlığı altında alfabetik sırayla vermeyi uygun gördük. Yeni Tasvir-i Efkâr'ın incelediğimiz sayılarında tespit ettiğimiz fotoğrafları ve haritaları yine bu bölüme ekledik. Çizimlerin birçoğunu ise tezimize almadık. Üçüncü bölüm ise seçilmiş edebî metinlerin Latin alfabesine aktarıldığı bölümdür. Bu bölüme Seçilmiş Metinler adını verip gazetenin incelediğimiz sayıları içinde edebî yönden kuvvetli gördüğümüz kalemlerin (Süleyman Nazif, Abdullah Cevdet, Ahmet Rasim…) yazılarını Latin alfabesine aktarmaya çalıştık. Yine bu bölümde mümkün olduğunca farklı türlerden (şiir, hatıra, eleştiri, mensur şiir…) metinler aktardık Latin alfabesine. Aktardığımız şiirler aruz vezniyle yazılmışsa o günün imlâsını esas aldık ve şiirin veznini de belirttik. Baskı kalitesinin düşüklüğünden dolayı Latin harflerine aktarım esnasında bazı sıkıntılar da yaşadık. Osmanlıcasını okuyamadığımız kelimeleri […] şeklinde belirtirken, okunuşunun doğruluğundan emin olmadığımız kelimelerden sonra (?) işaretini kullandık.

In this study, we tried to research the three years period of Tasvir-i Efkâr which is one of the first private newspapers of the Ottoman Empire and was first published on 27th June 1862 (30 Zilhicce 1278). We restricted our study between 452 and 725 chapters. These chapters correspond as the dates between 26 Kânunuevvel 1910 and 12th April 1913. In those years, Balkan Battle (Harbi) which affected the whole world was still going on. This battle ordinarily shaped the context of newspapers. News of war, feature reports related with war, letters from frontiers, columns, essays, stories and poems whose contexts were based on the battle. We seperated this whole context into three parts in order to classify it. The first part consists of the evaluation of Tasvir-i Efkar and a chart that includes the whole context. In this chart, there are main titles in the newspaper: the number of newspaper, its date, whether it includes subtitles, short explanations about the context of titles and information about the types of writings. We aimed to demonstrate the outline of the newspaper in the chart that is the first and the longest part of this thesis. The whole context and the thesis are based on Gregorian Calender. The second part in which the writings are classified is called Tahlili Fihrist. In this part, we tried to classify the names of authors in newspaper of which we search in certain numbers and also assort writings according to themes. We added the part which is stated 'ilan veya ilanat' headline in original form of newspaper as 'reklam ve ilanlar' subtitle in Tahlili Fihrist. We considered that 'Yayın Tanıtım ve Reklamları' would be better than 'Yeni Eserler' and 'Asar-ı Münteşire' in headlines in presentation of publishing in alphabetic order. In addition, we also added the estimated photographs and maps in issues of Tasvir-i Efkar that we have researched. We did not include most of the drawings in our thesis. The third part is the part in which the chosen literary writings were changed into Latin alphabet. In this part, we tried to translate writings of the most powerful authors like (Süleyman Nazif, Abdullah Cevdet, Ahmet Rasim, etc.). whom we considered proficient in literary terms into Latin alphabet and called this part Chosen Writings. And also in this part, we translated as many writings as possible into Latin alphabet in many different types (poems, memories, reviews, proses, etc.).. If the poems that we translated had been written in Aruz Rhyme, we took the punctuation of those times into consideration and we thought that it would be better to find its rhythm and reflect it. We had some difficulties because of unqualified printing during translation into Latin alphabet. While we emphasized the words that we couldn' t read in Ottoman Turkish language like [....], we prefered using questions mark (?) for the words that we were not sure how to read.