İslam ülkelerinde faaliyet gösteren katılım bankalarının performanslarının karşılaştırılması ve performansları üzerinde etkili olan finansal oranların belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, İslam ülkelerinde faaliyet gösteren katılım bankalarının performanslarının karşılaştırılması ve performansları üzerinde etkili olan faktörlerin araştırılmasıdır. Bunun için, Malezya, Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye ülkelerinin 2011-2015 dönemine ait yıllık verileri kullanılarak analiz yapılmıştır. Yöntem olarak, Veri Zarflama Analizi (VZA), Oran Analizi ve Panel Veri Analizi kullanılmıştır. Veri olarak ise, Veri Zarflama Analizi için girdi değişkenleri olarak; toplanan fonlar, duran varlıklar, özkaynaklar ve personel giderleri, çıktı değişkenleri olarak; kullandırılan fonlar ve diğer getirili aktifler kullanılmıştır. Oran Analizi için, kârlılık oranları, likidite oranları ve risk ve ödeme gücü oranları, Panel Veri Analizi için ise, bağımlı değişken olarak Veri Zarflama Analizi sonucunda elde edilen başarı skorları, bağımsız değişken olarak ise aktif kârlılık oranı, özsermaye kârlılık oranı, kredi mevduat oranı ve borç oranı kullanılmıştır. Yapılan VZA sonucunda; Malezya ve İran'ın tüm yıllarda etkin olduğu, Katar ve Türkiye'nin ise tüm yıllarda etkinlikten uzak olduğu görülmüştür. Ülkelerin verimliliğine bakılırsa; Katar, Türkiye ve Malezya'nın genel olarak verimliliklerini artırdığı Kuveyt, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin genel olarak verimliliklerini azalttığı görülmüştür. Yapılan oran analizi sonucunda; en yüksek kârlılığa Suudi Arabistan'ın, en düşük kârlılığa ise Kuveyt'in sahip olduğu, en yüksek likiditeye Türkiye'nin, en düşük likiditeye ise Malezya'nın sahip olduğu, en yüksek riske İran ve Malezya'nın, en düşük riske ise Katar'ın sahip olduğu görülmüştür. Son olarak yapılan panel veri analizi sonucunda; katılım bankalarının performansları üzerinde aktif kârlılık oranı ve borç oranının pozitif yönde, özsermaye kârlılık oranı ve kredi mevduat oranının ise negatif yönde etkili olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Katılım Bankacılığı, Performans Değerlemesi, Veri Zarflama Analizi, Oran Analizi, Panel Veri Analizi

The aim of this study is to compare performance of the participation banks in the Islamic countries and to investigate the financial ratios that influence their performance. For this purpose, annual data of Malaysia, Saudi Arabia, Qatar, Kuwait, Iran, United Arab Emirates and Turkey are analyzed for the period of 2011-2015. Data Envelopment Analysis (DAE), Ratio Analysis and Panel Data Analysis are used as analysis methods. For Data Envelopment Analysis, funds collected, fixed assets, equity and personnel expenses are used as input variables and funds used and other earning asset are used as output variables. For Ratio Analysis, profitability ratios, liquidity ratios and risk and solvency ratios are used. For the Panel Data Analysis, while the success scores obtained from the Data Envelopment Analysis are used as dependent variables, the asset profitability ratio, the return on equity, the loan deposit ratio and the debt ratio are used as independent variables. As a result of the DAE, while Malaysia and Iran have been effective all the years, Qatar and Turkey have been ineffective all the years. It is seen from the productivity results of the countries that while Qatar, Turkey and Malaysia generally improve their productivity, Kuwait, Iran and the United Arab Emirates generally reduce their productivity. As a result of the ratio analysis, while Saudi Arabia has the highest profitability, Kuwait has the lowest profitability. It is also seen that while Turkey has the highest liquidity, Malaysia has the lowest liquidity. While the highest risk is seen in Iran and Malaysia, the lowest risk is seen in Qatar. As a result of panel data analysis, it is seen that asset profitability and debt ratios have positive relation, but equity profitability and loan deposit ratios have negative relation on the performance of participation banks.Key Words: Participation Banking, Performance Evaluation, Data Envelopment Analysis, Ratio Analysis, Panel Data Analysis