Türkiye`de döviz kuru oynaklığının makroekonomik değişkenler üzerinde etkilerine dair ampirik analiz

Abstract

Ülkeler enerjilerinin büyük bir bölümünü, sürdürülebilir büyüme ve kalkınma ile finansal sistemin istikrarı için harcamaktadırlar. Özellikle kısa vadede para piyasalarında ortaya çıkan belirsizlikler; üretim düzeyi, enflasyon, para arzı, faiz hadleri, dış ticarete konu olan mallar ve döviz kuru gibi makroekonomik değişkenleri etkilemektedir. Para piyasalarında kısa bir süre için dahi olsa herhangi bir oynaklığın yaşanması, reel piyasalarda güvensizlik meydana getirmekte ve belirsizliğin hâkim olmasına neden olmaktadır. Finansal liberalleşmenin hız kazandığı yeni ekonomik düzende dış ülkelerden kaynaklı olumsuz gelişmelerin dikkate alınması durumunda, hâsılanın artması ve bu artışın istikrarlı bir yapı sergilemesi daha da güçleşmektedir. Bunun yanında; enflasyon, para arzı, faiz ve dış ticarete konu olan malların döviz kurlarıyla ilişki içerisinde olması, döviz kuru oynaklıklarının öneminin arttırmaktadır. Döviz kurunda meydana gelen herhangi bir oynaklık, makroekonomik değişkenler üzerinde farklı reaksiyonlar meydana getirebilmektedir. Dolayısıyla makroekonomik değişkenlerin analizinde döviz kuru oynaklıkları, önemli bir açıklayıcı değişken olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma; döviz kuru oynaklıklarının makroekonomik değişkenlerle ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye'nin 2006:Q1-2015:Q4 dönemi verileri ışığında temel makroekonomik değişkenlerle döviz kuru oynaklığı arasındaki uzun dönemli ilişki Johansen eş-bütünleşme tekniğiyle sınanmış ve Granger nedensellik testi yapılmıştır. Her bir değişken ayrı ayrı bağımlı değişken yapılarak söz konusu ilişki sınanmıştır. Çalışmanın bulgusuna göre; seriler arasında en az bir tane uzun dönemli ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca tüm değişkenler ayrı ayrı bağımlı değişken yapılmış ve enflasyondan döviz kuru oynaklığına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin var olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

All the contries spend their great part of energies for sustaniable growth progress and for the stabilty of financial system. Especiclly, in short term the uncertainities appeared in Money markets; affects the macroeconomic variables like the level of output, the inflation, the supply of Money, the rates of interest, the assets, which are the issue of foreign trade and the exchange rate. In Money markets, the appearance of any volatility (even it is for a short time) occures insecurity in real markets and it causes the domination of uncertainty. In this new economic system in which the financial liberaliation speeds and the negative improvements caused by foreign countries taken in to consideration, it is very difficult to increase the product and the stable increasing of the product. Beside this, the relationship of inflation, the supply of Money, the interest and the assets which are the issue of foreign trade with the exchange rates increases the importance of exchange rate volatilities. Any volatility occured in exchange rate can make different reactions on macroeconomic variables. So in the analysis of macroeconomic variables, exchange rate volatilities are appearing on important explanatory variable. This survey aims to reveal the relationship of exchange rate volatilitiy with the macroeconomic variables. In accordance with this purpose in the light of Turkey's 2006:Q1-2015:Q4 data periods, performed Johansen's Contegration technigue and Granger's Causality test in order to carry out the long term relationship between the basic macroeconomic variables and the exchange rate volatilitiy. Every variable separately was done dependent variable in order to test the relationship we mentioned above. According to the finding of the survey, among series, at least one of long term relationship was identified. Moreover all the variables separetiy were made dependent variable and it was found that from inflation to exchange rate volatilitiy there was a one way causality relationship.