Birinci basamak sağlık kuruluşlarında tanıda kullanılabilecek Osteoporoz Ölçeği

Abstract

Bu çalışma; osteoporoz hastalarında osteoporozu olmayanlara göreistatistiksel olarak anlamlı çıkan risk faktörlerinin değerlendirilerek birinci basamaksağlık kuruluşlarında osteoporoz tanısı koymaya yönelik bir ölçek oluşturmakamacıyla yapılmıştır.Çalışma vaka ve kontrol gruplarından oluşan kesitsel tipte bir araştırma olup20.05.2010-20.12.2010 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışmaya Süleyman DemirelÜniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp ve Aile Hekimliği polikliniklerine başvuranve DXA çekilen, 18 yaş üstünde olan, aydınlatılmış onamları alınan 81 kişilik vakave 81 kişilik kontrol grubu olmak üzere toplam 162 kişi alınmıştır. Çalışmaya katılanvaka ve kontrol gruplarına sosyodemografik özelliklerini ve osteoporoz riskfaktörlerini saptamaya yönelik sorular içeren anket uygulanmıştır.Çalışmamızda osteoporozu olan vaka grubunun DXA femur T-skoruortalaması - 3,40 ± 0,58, kontrol grubu ortalaması ise - 0,09 ± 0,75 bulunmuştur.Araştırılan risk faktörlerinin gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğugörülmüştür. Anketin bağımsız ölçümleri arasındaki tutarlılık araştırılarak (Cronbachalfa katsayısı yöntemi); anketin güvenilirliği ortaya konmaya çalışılmıştır (Alphacronbach:0,417). Ek olarak vaka ve kontrol grupları arasında korelasyon analiziyapılmıştır. Korelasyonu yapılan veriler bağımsız değişken olarak kabul edilerek,bağımlı değişken olan DXA femur T-skoru ve lomber T-skoru ile çoklu lineerregresyon analizi de gerçekleştirilmiştir. Ankette mevcut olan risk faktörlerineyönelik sorularla DXA-femur ölçüm sonuçları arasındaki ilişki R2=0.569; DXAlomberölçüm sonuçları arasındaki ilişki ise R2=0.429 olarak bulundu. Anket;bireysel test maddelerine dayanarak uzman görüşüne göre standart değerlendirmeyöntemi ile ölçek haline getirildi.Sonuç olarak; birinci basamak sağlık kuruluşlarında kullanılabilecekosteoporoz risk faktörleri için, korelasyon tablolarındaki risk faktörlerini içeren birölçek geliştirilmiştir. Yaptığımız bu çalışma daha uzun süreçte ve daha çok hastaüzerinde yapılarak geliştirilebilir ve bu konuda ileride yapılacak araştırmalara yolgöstereci olacağı düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Osteoporoz, risk faktörleri, geçerlilik, güvenilirlik, ölçek

This study has been performed for create a scale for demonstrating thediagnosis of osteoporosis with evaluation of the statistically significant risc factors inpatients who had osteoporosis than who had no osteoporosis in primary health careinstutions.The study is a case-controlled cross sectional research that was performedbetween 20.05.2010 and 20.12.2010. The study included 81 case patients and 81control groups of totally 162 participants who were scanned for DXA, over 18 years,obtained informed consent, admitted to Department of Nuclear Medicine and FamilyMedicine Clinics at Süleyman Demirel University Medical School. Questionnairethat including questions to determine sociodemographic characteristics and riskfactors for osteoporosis has been administreted to case and control groups who wereparticipated in the study.The mean DXA femoral T-score was found - 3.40 ± 0.58 in case patients withosteoporosis and - 0.09 ± 0.75 in control group. Investigated risk factors were foundstatistically significant differences between the groups. We tried to asssess thereliability of the questionnaire (Alpha-cronbach: 0,417) with searching theconsistency between independent measurements of questionnaire (Cronbach alphacoefficient method). Additionally, the correlation analysis was performed betweencase and control groups. Multiple linear regression analysis was also performedusing the data which correlated as independent variable and DXA femoral T-score,lumbar T-score as dependent variable. The relationship between the questions aboutrisc factors in the questionnaire and DXA-femoral measurement results was found0.569 (R2); DXA-lumbar measurement results was found 0.429 (R2). Thequestionnaire has been made up into a scale with the standard evaluation methodaccording to expert opinion based on individual test substances.As a result, a scale that including the risc factors in the correlation tables hasbeen developed for using osteoporosis risc factors at primary health care institutions.Our study can be improved by increasing its duration and number of patiens and it isthought that this study will be guide for the future research about this issue.Keywords: Osteoporosis, risc factors, validity, reliability, scale