Ratlarda metotreksat kaynaklı karaciğer ve böbrek hasarında C vitamininin koruyucu etkisinin araştırılması

Abstract

Bir folat antagonisti olan ve kanser tedavisi yanında pek çok sistemik inflamasyonun tedavisinde kullanılan MTX, hepatoksiste ve nefrotoksiste gibi önemli yan etkilere neden olmaktadır. Yapılan çalışmalarda oksidatif hasarın sorumlu olduğu gösterilen bu yan etkileri önleme konusunda, potent bir antioksidan olan C vitaminin alternatif bir profilaktik seçenek olabileğini düşünmekteyiz.Çalışmamızda kullanılan 36 adet Wistar albino erkek rat, her birinde 6 hayvan bulunan 6 gruba ayrıldı. Gruplar; Kontrol, MTX ( 20 mg/ kg, i.p, tek doz ), C vitamini ( 250 mg/ kg, oral, 1 gün ), C vitamini ( 250 mg/ kg, oral, 3 gün ), MTX ( 20 mg/ kg, i.p, tek doz ) + C vitamini ( 250 mg/ kg, oral, 1 gün ) ve MTX ( 20 mg/ kg, i.p, tek doz ) + C vitamini ( 250 mg/ kg, oral, 3 gün ) şeklinde oluşturuldu. Deney sonunda karaciğer ve böbrek dokularının histopatolojik değerlendirilmesi yapıldı. Yine bu dokularda MDA, SOD, CAT ve GPx gibi biyokimyasal parametrelere bakıldı.Yapılan biyokimyasal değerlendirmeler sonunda, karaciğer dokusunda MTX kullanımı ile artan MDA değerleriyle, azalan SOD ve GPx düzeyleri, MTX tedavisine eklenen 3 günlük C vitamini ile kontrol grubuna göre anlamlı olarak düzeldi. MTX kullanımı ile azalan CAT değerini, her iki vitamin uygulaması da düzeltemedi. Böbrek dokusunda da MTX kulanımı ile artan MDA değerleriyle, azalan SOD ve GPx değerleri, 3 günlük C vitamini kullanımı ile düzelirken, MTX ile azalan CAT değerlerini her iki vitamin uygulaması da anlamlı olarak artırdı. Bu biyokimyasal bulgulara paralel olarak, MTX rubuna ait karaciğer ve böbrek dokularının histolojik incelemelerinde oksidatif hasar bulguları izlendi. MTX grubuyla karşılaştırıldığında, MTX ile beraber uygulanan her iki vitamin grubunda bu histolojik bulgularda anlamlı ölçüde düzelme izendi.Sonuç olarak, MTX' in rat karaciğer ve böbrek dokusu üzerine olan toksik etkilerinin C vitamini ile düzelebileği ve bu sonuçların doz bağımlı olabileceği sonucuna ulaştık.Anahtar Kelimeler: Antioksidan, C vitamini, Metotreksat, Oksidatif doku hasarı,

Methotrexate, a folat antagonist used for the treatment of cancer and inflamation, causes potential side effects, like hepatotoxity and nephrotoxicity. Scientific evidences have shown that oxidative damage is the causetive reason for the MTX toxicity; thereby vitamin C could be an alternative prophylactic agent aganist MTX-induced hepatotoxcity and nephrotoxicity.A total of thirty- six male Wistar albino rats were included in this study. Animals were equally divided into six groups as follows: Controls, only MTX ( 20 mg/ kg, i.p, single dose ) given group, vitamin C ( 250 mg/ kg, orally, for 1 day) group, vitamin C ( 250 mg/ kg, orally, for 3 days ) group, MTX ( 20 mg/ kg, i.p, single dose ) + vitamin C ( 250 mg/ kg, orally, for 1 day) and MTX ( 20 mg/ kg, i.p, single dose ) + vitamin C ( 250 mg/ kg, orally, for 3 days ). At the end of the study, liver and kidney tissues were evaluated histopathologically and the biochemical analysis for MDA, SOD, CAT and GPx were performed.According to the biochemical findings, MDA levels were increased and SOD and GPx were decreased by the use of MTX in the liver tissues and these levels were improved in the group that vitamin C was administered for three days. CAT levels which decreased by MTX could not be increased by none of vitamin C treatment group.In renal tissues, increased MDA levels and decreased SOD and GPx levels by MTX were significantly restored after the administration of vitamin C for three days. CAT levels were decreased after MTX, and increased significally in both vitamin C treatment groups.Similar to the biochemical findings, the evidences of oxidative damage were seen in both liver and kidney tissues by histopathologic examination. Compare to the control group, findings of both vitamin C treatment groups were significantly improved.As a result, vitamin C can ameliorate the toxic effect of MTX on the rat liver and kidney tissues and this effect could be dose-dependent. .Key Words: Antioxidant, Methotrexate, Oxidative tissue damage, Vitamin C