Kısa vadeli sermaye hareketlerini kontrol etmede kullanılabilecek araçlar

Abstract

Uluslararası ekonomik sistem hızlı bir değişim süreci geçirmiştir. Bu süreçte yeni eğilimler ortaya çıkmıştır. Bunlar arasında en belirgin olanı globalleşmedir. Son yıllarda yaşanan ekonomik globalleşme olgusu daha çok finans piyasalarında görülmektedir. 90'lı yıllardan sonraki dönem, birçok gelişmekte olan ülke açısından uluslararası finansal entegrasyon uygulamalarının hız kazandığı dönem olarak kabul edilmektedir. 20. Yüzyılın son çeyreğinde, dünyada küreselleşme sonucunda ortaya çıkan mali liberalizasyon ile birçok gelişmekte olan ülke, sermaye hareketleri üzerindeki kontrolleri kaldırmıştır. Ancak kısa vadeli yabancı sermayenin, ekonomik veya siyasi olaylara aşırı duyarlılığı ve spekülatif ataklar nedeni ile kısa sürede ülkeyi terk etmesi, son on yılda yaşanan ekonomik krizlerin temel nedenini oluşturmuştur.Bu çalışmanın amacı, kısa vadeli sermaye hareketlerinin, girdiği ülkelerdekimakroekonomik etkilerini ve son yıllarda yaşanan krizlerdeki rolünü belirleyerek, olumsuz etkilerini gidermek için ne tür önlemler alınması gerektiğini ortaya çıkarmaktır. Tobin Vergisi bu kontrollerin üzerinde en çok tartışılan örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Kazançsız rezerv uygulaması ve çoklu döviz kuru sistemi gibi önlemler literatürde sıkça tartışılır hale gelmiştir.

International economic system displays a rapid changing process in which new trends occurred. The remarkable development in this process is globalization. In the recent years economic globalization has mostly been observed in financial markets. It has been accepted that the practices of International financial integration have been accelerated the period following the 90 years. In the last quarter of 20th century, many developing countries have removed the controls on the capital movements with the financial liberalization, which appeared as a result of globalization. But short term capitals have been run away as reaction to the speculative attacks or economic or politic effects. That is the main reason for economic crises in last decade.The purpose of this paper is to analyze the macroeconomic effects of short term capital movements together with their role on the recent economic crises and to find out what measures should be taken in order to prevent their negative effects. Tobin tax is seen as most discussed one of these controls. Measures such as unremunerated reserve requirements and multiple exchange rate system are amond other control means and often discussed in literature.