Türkiye`de iç göç olgusunun kentleşme sürecine etkisi

Abstract

Tarihsel süreç içerisinde kent denilen olgu, insanoğlunun başta ekonomi olmak üzere sosyal ve kültürel gelişmelerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Kentler geçim kaynakları tarım ve hayvancılık dışı ekonomik uğraşları olan, toplumsal ilişkiler ve kültürel yapıları gibi birçok yönüyle kırsal alandan ayrılan insanlardan oluşmaktadır. Ekonomik gelişmeye bağlı olarak bir ülkede kent sayısının giderek artması da kentleşmeyi oluşturmaktadır. Kentleşme pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kentlileşme ise kent kültürüne ait değer yargıları, davranış ve tutumların kentte yaşayan insanlar açısından benimsenmesi olarak tanımlanabilir. Kentleşme homojen olmayan bir yapı arz ettiği için, bu karmaşık yapıyı izah edebilmek ve anlamak adına birçok teoriler geliştirilmiştir.Tarihsel gelişmelere bağlı olarak Türkiye de kentleşme sürecinden nasibini almıştır. Türkiye'de erken cumhuriyet dönemi olan 1923-1950 arası dönemde, bir modernleşme projesi olarak ortaya çıkan kentleşme daha çok nüfus artışıyla paralellik göstermekle birlikte, bunda biraz da sosyal ve ekonomik politikaların katkısının söz konusu olduğu göz ardı edilmemelidir. 1950'den sonra ise Türkiye'de kentleşme sürecinde göçe ve hızlı nüfus artışına dayalı olarak bir artış gözlemlenmektedir. Planlı kalkınma dönemine de geçilen bu süreçte bir takım yerel anlamda hukuki düzenlemeler yapılarak yaşanabilir bir kent oluşturulmaya çalışılmıştır. 1980'leri takip eden yıllarda ise genel dünya konjonktürüne hakim olan küreselleşme, Türkiye'deki kentleşmeyi etkilemiştir. Bu dönemde liberal ekonomi politikaları, hızlı sanayileşme ve turizm gibi alanlarda meydana gelen gelişmeler kentleşmeyi etkileyen temel faktörlerdir.Kentleşme doğal nüfus artışının yanında, dünyadaki sanayileşme ve şehirlerin çekici hale gelmesiyle birlikte iç göçe dayalı olarak da ortaya çıkmıştır. Şüphesiz bütün dünyada olduğu gibi sosyal ve kültürel yönden, iletişim vasıtaları ve özellikle de ekonomide meydana gelen gelişmeler Türkiye'de de, kırda/köyde yaşayan nüfus açısından çekici bir unsur olmuş, kent istikametinde yoğun bir iç göç hareketini ortaya çıkarmıştır. Bölgesel nedenler, hızlı nüfus artışı, makineleşme ve buna bağlı tarımda meydana gelen yapısal değişiklik ve terör gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak 1960'lardan sonra ortaya çıkan iç göç, Türkiye'nin kentleşme sürecini hızlandırmıştır.İç göç olgusunun, Türkiye'deki kentleşme sürecinin hızlanmasında nicelik açısından katkı sağladığı bir gerçektir. Bunun yanında kentlileşme sürecine olumlu ya da olumsuz etkilerinin olduğu da bir gerçektir. İç göç Cumhuriyetin arzu ettiği modern toplum yaratma sürecine katkı sağlamıştır. Yine toplumun daha geniş kitlelerinin eğitim, sağlık gibi hizmetlerden kolayca faydalanmasına imkan tanımıştır. Ancak çarpık kentleşmenin bir sonucu olarak gecekondu denen fiziki ve sosyal çevreyi yarattığı, sosyo-kültürel yozlaşmalara neden olduğu, geleneksel bağları zayıflattığı, şehirlerde suç oranını artırarak güvenlik kaygısı oluşturduğu gerçeğini de göz ardı etmemek gerekmektedir.Bütün bunlara rağmen, kentleşme ve bu süreçte iç göç olgusu, kendisinden kaçınılmayacak bir tarihi ve sosyolojik gerçekliktir. Öyleyse toplum onunla birlikte yaşamayı öğrenmek durumundadır. Planlı ve kontrollü bir şekilde gerçekleştirilecek göç hareketi kentleşme sürecinde olumlu etkiyi artırabilecektir. Modernleşmenin ve toplumsal kaynaşmanın imkan ve imansızlıkları birlikte paylaşmanın önünü açacaktır. Bu da terör örgütleri tarafından sıkça kullanılan gelir dağılımı ve fırsat eşitsizliği problemlerini ortadan kaldırabilecektir. Bir başka çözüm önerisi olarak eğitim ve sağlık gibi temel anayasal hakları yaygınlaştırmak yoluyla ulaşılabilir yapmak, gereksiz iç göçü engelleyebilecektir. Bu durum, çarpık kentleşmeyi önlemek adına, şehirlerdeki nüfus yoğunluğunu kıra/köye kaydırma politikalarına destek sağlayacaktır.Anahtar Kelimeler: Göç, İç Göç, Kentleşme, Türkiye' de Kentleşme

The phenomenon called the city in the historical process has emerged as a result of the social and cultural developments of the human being, especially the economy. Cities are made up of people whose livelihoods are separated from the rural area in many ways, such as non-agricultural economic activities, social relations and cultural structures. The increasing number of cities in a country due to economic development also constitutes urbanization. Urbanization can occur due to many factors. Becoming urbanized can be defined as the adoption of values, behaviors and attitudes of urban culture in terms of people living in the city. Since urbanization presents an inhomogeneous structure, many theories have been developed in order to explain and understand this complexity.Depending on the historical developments, Turkey is also affected by the process of urbanization. Urbanization emerged as a modernization project in Turkey in the period from 1923-1950 is more parallel to population growth. The contribution of social and economic policies should not be ignored in this case. After 1950, an increase in the urbanization process is observed based on the migration and the rapid population growth. In this process, which is also in the period of planned development, a number of local legal arrangements have been made to create a livable city. Globalization which dominates the world conjuncture in the years following 1980 has also influenced the urbanization in Turkey. In this period, liberal economic policies, rapid industrialization and tourism developments are the main factors affecting the urbanization.Urbanization has emerged not only because of the natural population increase but also because of the industrialization in the world and the attractiveness of cities. As the whole world, social and cultural aspects, the means of communication and especially the developments occurring in the economy in Turkey, was an attractive element of the rural population and it has revealed an intense internal migration movement towards the city. After emerging from the 1960s internal migration has accelerated the urbanization process in Turkey depending on a variety of reasons, such as regional causes, rapid population growth, mechanization and consequent structural changes in agriculture and terrorism.The phenomenon of internal migration has contributed to the acceleration of urbanization process in Turkey in terms of quantity. It is also a fact that there are positive or negative effects on the process of urbanization. Internal migration hascontributed to the modern society creation process that the Republic desires. It also allows wider masses of society to easily benefit from services such as education and health. However, it is also necessary not to ignore the fact that it has created a physical and social environment called slums, caused socio-cultural degenerations, weakened traditional ties and increased security problems in cities.Despite all this, urbanization and the phenomenon of internal migration in this process is a historical and sociological reality that will not be avoided. So society has to learn to live with it. Planned and controlled migration will increase the positive impact of the urbanization process. Booth the opportunities and disbeliefs of the modernization process will open up the possibility of sharing in society. This will undoubtedly eliminate the problems of income distribution and opportunity inequality those are often used by terrorist organizations. As another solution proposal, achieving access to basic constitutional rights such as education and health can prevent unnecessary internal migration. This will prevent unplanned urbanization by providing support for the the population policies.Key Words: Migration, ımmigration, urbanization, urbanization in Turkey