Algılanan streste sosyal destek unsurları ve öz-yeterliliğin rolü: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma

Abstract

Çalışanlar iş taleplerini karşılayabilmenin getirdiği baskıların yanında alışık oldukları sosyal çevrelerinden uzak kalmak, farklı iş ve yaşam koşullarına uyum sağlamak, sosyal ve ekonomik sıkıntılar yaşamak gibi birçok farklı stres verici faktörle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu stres faktörlerinin yol açabileceği stresin düzeyi, büyük ölçüde bireylerin bu zorlu durumları değerlendirme biçimlerine ve bunlarla başa çıkma kaynaklarına dayanmaktadır. Bireylerin değerlendirme ve başa çıkma süreçlerinde öz-yeterlilikleri ve çevrelerinden aldıkları sosyal desteklerinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında bireylerin algıladıkları stres üzerinde öz-yeterliliklerinin ve çevrelerinden sağladıkları soysal destek unsurlarının rolü araştırılmıştır. Bu maksatla 2017-2018 yılı güz döneminde üniversitede öğrenimi gören 484 ön lisans ve lisans öğrencisinden, öz-değerlendirme yöntemiyle algılanan stres ölçeği, psikolojik sermaye ölçeğinin öz-yeterlilik alt ölçeği ve algılanan sosyal destek ölçekleri kullanılarak kesitsel veri toplanmıştır. Toplanan nicel veriler istatistiksel analizler kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda algılanan stres üzerinde sosyo-ekonomik seviyenin ve öz-yeterliliğin aksi yönde anlamlı etkisinin olduğu, stresle başa çıkma üzerinde ise sosyo-ekonomik seviye, öz-yeterlilik ve aileden alınan sosyal desteğin aynı yönde anlamlı etkilerinin olduğu görülmüştür.

Employees face many different stressful factors, such as staying away from the social environment they are used to, adapting to different business and living conditions, and experiencing social and economic troubles in addition to the pressures to meet job demands. The level of stress experience that these stress factors can cause is largely depend on the way how individuals assess these difficult situations and the availability of sources for coping with them. Individuals' self-efficacy and social support from their environment have an important place in the assessment of situation and coping process.In this thesis study, the role of social support factors and self-efficacy on perceived stress was investigated. For this purpose, cross-sectional data were collected from 484 pre-undergraduate and undergraduate students in the fall semester of 2017-2018, by using self-evaluated perceived stress scale, self-efficacy subscale of psychological capital scale and perceived social support scale. The collected quantitative data were analyzed using quantitative statistical analyzes. As a result of the analyzes, socio-economic level and self-efficacy were found to have negative significant effect on perceived stress. Also, positive significant effects of socio-economic level, self-efficacy and family support on coping were found.