İsmâil Rüsûhî-yi Ankaravî Şerh-i Mesnevî (Mecmû`atu`l-Letâyif ve Matmûratu`l-Ma`ârif ) (VI. Cilt) (İnceleme-Metin-Sözlük)

Abstract

XVII. asırda İsmâil Rüsûhî-yi Ankaravî tarafından kaleme alınan Mesnevî Şerhi, Türk Edebiyatı'nda ayrı bir öneme sahiptir. Ankaravî, Mesnevî'ye yazmış olduğu şerh ile eserin daha iyi anlaşılmasını ve geniş çevrelerde okunmasını sağlamış ve bununla birlikte `Hazret-i Şârih` unvanını almıştır.Bu çalışmada, Ankaravî tarafından Anadolu sahasında yazılan üçüncü tam şerh olan `Mecmûʿatu'l-Letâyif ve Matmûratu'l-Maʿârif` isimli eserin altıncı cildi tenkitli olarak incelenmeye çalışılmıştır. Bu tezin amacı kütüphane raflarında olan bu eseri ilmî ve akademik usullere uygun bir şekilde gün yüzüne çıkarıp ilim âleminin istifadesine sunmaktır.Bu çalışma, öncelikle Ankaravî'nin hayatı hakkında kısaca işlenmiştir. Sonrasında tasavvuf tarihi hakkında muhtasaran bilgiler verilmiş; Mevlânâ'nın dönemindeki tasavvufî hareketlilik ve Horasan bölgesindeki tasavvufun gelişim seyri incelenerek Ankaravî'nin tasavvuf tarihindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Eserin kütüphanelerde yer alan muhtelif el yazması nüshaları tespit edilmiş ve elde edilen nüshalar tavsif ve tasnif edilerek en kâmil nüsha/nüshalar belirlenerek metin çeviri yazı yöntemi ile Lâtin harflerine aktarılmıştır. Son olarak ise `Kelime Anlamları Sözlüğü` ve `Murâd Sözlüğü` hazırlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Ankaravî, Mevlânâ, Mesnevî, Mecmûʿatu'l-Letâyif ve Matmûratu'l-Maʿârif, şerh, tasavvuf.

Mesnevi Commentary, written by İsmail Rüsuhi-yi Ankaravi in the 17th century, has a special importance in Turkish Literature. Ankaravi, with the commentary he wrote to Mesnevi, provided a better understanding of the work and it to be read by broad societies, and at the same time has taken the title of `Hazret-i Sharih`. In this study, the sixth volume of `Mecmu'atu'l-Letayif and Matmuratu'l-Ma'arif`, which is the third full commentary written by Ankaravi in the field of Anatolia, has been tried to be criticized. The aim of this thesis is to present this work, which is on the shelves of the library, in accordance with scientific and academic methods and present it to the benefit and use of the world of science. In this study, firstly the life of Ankaravi is briefly explained. Then, information about the history of Sufism was given shortly; it was tried to determine the place of Ankaravi in the history of Sufism by examining the development of Sufism in the period of Mevlana and the development of Sufism in Horasan region during that time. Various manuscript copies of the work in the libraries were determined and the obtained copies were identified and classified, and the complete copy/copies were determined and transferred to Latin letters by text translation writing method. Finally, `Word Meanings Dictionary` and `Murad Dictionary` were prepared.Key Words: Ankaravi, Mevlana, Mesnevi, Mecmuʿatu'l-Letayif ve Matmuratu'l-Maʿarif, commentary, sufism.