Piyasa riski ölçümü olarak riske maruz değer: Finansal yatırım araçları üzerine bir uygulama

Abstract

Risk , `zarara uğrama tehlikesi'' olarak tanımlanmaktadır. Bu tehlikenin risk yönetimi ile önceden belirlenmesi, ölçülmesi ve gerekli önlemlerin alınarak olası kayıpların engellenmesi amaçlanmaktadır. Risk yönetiminin önemi, piyasaların gelişmesi, birbirlerine entegre olması ve yaşanan ekonomik krizler sebebiyle oldukça artmıştır. Riske maruz değer daha anlaşılabilir olması ve muhtemel kayıp için tek bir rakam tahmini vermesinden dolayı risk yönetimi alanında en fazla tercih edilen yöntemlerden olmuştur.Riske maruz değer, düzenleyici otoritelerin önerileri ve kurumların risklere karşı duyarlılığının artması ile en çok kullanılan risk ölçütlerinden olmuştur. Finansal piyasalarda standart bir risk ölçüm aracı haline gelmiştir. Geçmiş krizlerden edinilen deneyimler ile birlikte risk yönetimi yatırımcılar açısından önemi göz ardı edilemez bir gerçektir.Bu çalışmanın amacı, Dolar, Euro, Sterlin, altın, BİST50, BİST100, Bitcoin finansal araçlarında piyasa riskinin ölçülmesinde kullanılan varyans- kovaryans yöntemi ile hangi yıllarda ve hangi finansal araçlarda riskin daha fazla olabileceğinin ortaya konulmasıdır. Çalışmada Ocak 2009 – Aralık 2018 dönemlerine ait günlük kapanış verileri kullanılmıştır. Analizlerde Var95, Var99,Var99,9 ve Cvar95, Cvar99, Cvar99,9 güven düzeylerinde hesaplamalar yapılmıştır. Çalışma sonuçları, Dolar, Euro ve Sterlin için maksimum riske maruz değer 2018 yılında gerçekleşmiştir. BİST50 ve BİST100 endekslerinde en yüksek riske maruz değer 2013 yılı olarak belirlenmiştir. Altın ve Bitcoin için ise en yüksek riske maruz değer 2014 yılında gerçekleşmiştir. Ayrıca riske maruz değer hesaplaması yapılan finansal yatırım araçları arasında en yüksek riske maruz değer Bitcoin' de, en düşük riske maruz değer ise Dolar' da hesaplanmıştır.Anahtar Kelimeler: Riske maruz değer, varyans-kovaryans, finansal yatırım araçları

Risk is defined as `the hazard of incurring a loss`. It is aimed to predict and measure such hazards with risk management, and to prevent possible losses by taking necessary measures. The importance of risk management has increased considerably due to the development of integrated markets and economic crises. Due to its clarity and practicality of estimating a single figure for possible loss, value at risk has become one of the most preferred methods in the field of risk management.Value at risk has become one of the most widely used risk measurement tools by courtesy of the recommendations of regulatory authorities along with the increased sensitivity of institutions toward risks. It has become a standard risk measurement tool in financial markets. It is an undeniable fact that risk management poses great importance for investors with experiences gained from the recent crises.The aim of this study is to determine the years and financial instruments through which the risk would be higher via the variance-covariance method used to measure market risks in such financial instruments as Dollar, Euro, Sterling, Gold, BIST50, BIST100, and Bitcoin. Daily closing data obtained over the period from January 2009 to December 2018 are used in this study. Var95, Var99, Var99.9 and Cvar95, Cvar99, Cvar99.9 confidence levels are calculated in the analyses. The results of the study indicated that the maximum value at risk for the US Dollar, Euro and Sterling was realized in 2018. The highest value at risk for BIST50 and BIST100 indexes was determined to be realized in 2013. The highest value at risk for both gold and Bitcoin is found to be realized in 2014. Furthermore, the highest value at risk is calculated in Bitcoin whereas the lowest value at risk is calculated in USD.Keywords: Value at risk, variance-covariance, financial investment instruments