Doğal kaynak zenginliği ve ekonomik büyüme ilişkisi: Çok ülkeli ve karşılaştırmalı bir analiz

Abstract

Bu tezde, 13 ülkenin (Ekvador, Mısır, Endonezya, İran, Irak, Kazakistan, Malezya, Meksika, Nijerya, Peru, Rusya, Ukrayna, Venezuela) 1981-2016 dönemi verileri kullanılarak doğal kaynak zenginliği ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Kaynak zenginliği değişkeninin yanında teorik olarak ekonomik büyümeyi doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemesi beklenen fiziki sermaye, beşerî sermaye, toplam faktör verimliliği, işgücü maliyeti, döviz kuru ve hükümet harcamaları faktörleri de modele eklenmiştir.Dengesiz panel veri analiz prosedürü izlenerek elde edilen sonuçlar, geleneksel teorik yaklaşımların aksine, doğal kaynak zenginliğinin ekonomik büyümeyi anlamlı bir biçimde olumsuz etkilediğini göstermiştir. Diğer bulgular, fiziki sermaye, toplam faktör verimliliği ve işgücü maliyeti göstergelerinin anlamlı bir biçimde ekonomik büyümeyi olumsuz etkilediğini gösterirken döviz kuru ve hükümet harcamalarının ekonomik büyümeyi artırma eğiliminde olduğunu ortaya koymaktadır. Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Genel bulgular, özellikle kaynak zengini olarak adlandırılan ülkeler için bu kaynak zenginliğinin neden olabileceği olumsuz etkileri geliştirebilecek mekanizmaları önlemek için etkin politikaların ve iyi yönetişim uygulamaların önemini ortaya koymaktadır.

In this thesis the relationship between natural resource abundance and economic growth was investigated using a dataset of 13 countries (Ecuador, Egypt, Indonesia, Iran, Iraq, Kazakhstan, Malaysia, Mexico, Nigeria, Peru, Russia, Ukraine, and Venezuela) covering 1981-2016 period. In addition to the resource abundance proxy, other variables such as physical capital, human capital, total factor productivity, labor cost, exchange rate, and government expenditures that are theoretically expected to affect the economic growth directly or indirectly. Results obtained from the unbalanced panel data analysis procedure reveal that, in contradistinction to the traditional theoretical approaches, natural resource abundance significantly affects the economic growth negatively. Other findings show that the indicators of physical capital, total factor productivity, and labor cost have negative impacts on economic growth whereas exchange rate and government expenditures variables tend to stimulate the economic growth. There is no significant relationship found between human capital and economic growth. Overall evidence underlines the importance of efficient policies and good governance practices for especially so-called resource-rich countries in order to hinder the mechanisms through those negative impacts of this natural resource abundance can arise.