Diş rengi eşleştirmesinde bulanık mantık yönteminin kullanımı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, bulanık mantık yönteminin klinik diş rengi eşleştirmesinde kullanımı ve bu yöntemin görsel diş rengi eşleştirme yöntemi ile tekrarlanabilirlik ve güvenirlik açısından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesidir.Görsel renk eşleştirmesi için Vita 3D-Master renk rehberi kullanıldı. Renk tablalarının üzerindeki tanımlayıcı kodlar flaster ile kapatıldı. Tablalar rehbere rastgele yerleştirildi. Bireyin üst sol santralinin orta üçlüsünden renk eşleştirmesi yapılması istendi İşlemler, 1 ay sonra tekrarlandı. Eşleştirmenin sayısal değerlere dönüştürülmesi için bir spektrofotometre ile akrilik rezinden bir standardizasyon şablonu hazırlanarak ölçüm yapıldı.Bulanık mantık esaslı renk eşleştirmesi, aynı seansta bilgisayar ekranından ve sınırsız renk seçeneği sunan bir renk paleti üzerinde yapıldı. Ölçülen değerler MATLAB-ANFIS Toolbox ile işlenerek, uygun renk koduna karar verildi.Nicel veriler için bağımlı grupların analizinde kullanılan paired samples t testi ve Pearson korelasyon testi uygulandı. İki farklı yöntemin karşılaştırılması içinbağımsız grupların karşılaştırmasında kullanılan t testi uygulandı. Ayrıca tekrarlanan ölçümlü varyans analizi ile güvenirlik analizi de uygulanmıştır. Nitel değerlerin karşılaştırmasında ise Yates düzeltmeli ki-kare testi kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edildi.Görsel yöntemde L*, a*, b* ve ?E değişkenleri için aylar arasında doğrusal artan ilişkinin istatistiksel olarak önemli düzeyde olmadığı görülmüştür. Bulanık mantığa dayalı olan tüm ilişkiler doğrusal artmakta olup istatistiksel olarak L* ve a* değişkenleri arasında anlamlı farklılık olmazken (p>0.05),b* ve ?E değişkenleri arasındaki farklılık anlamlıdır (p<0.05).Yöntemleri kendi içinde aylar arasında değerlendirdiğimizde sadece bulanık mantık temelli b* değerinde istatistiki olarak anlamlı farklılıklara rastlanmıştır (p= 0.014).İki farklı yöntem güvenirlilik yönünden her iki ay için karşılaştırıldığında,görsel (sırayla ?E=6.196±1.684, ?E=5.908±2.086) ve bulanık mantığa dayalı renk eşleştirmesinin (sırayla ?E=16.236±7.106, ?E=15.983±7.63) ?E ve L*, a*, b* parametreleriiçin istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır (p=0.000).Nitel verilerde tekrarlanabilirlilik görselde %11,1 iken bulanık mantık temellide ise %37 olarak bulunmuştur. Yine istatistiki olarak görsel yöntemde anlamlı farklılıklar gözlenmiştir(p=0.000).Anahtar Sözcükler: Bulanık mantık, diş rengi eşleştirme, tekrarlanabilirlilik, güvenirlilik.

The aim of this study is to use fuzzy logic method in clinical tooth shade matching and to compare this method with visual shade matching by means of repeatibility and reliability.Vita 3D-Master shade guide was used for visual shade matching. Descriptive codes on color tabs were covered with plaster. Tabs were randomly placed on the shade. Shade matching on mid-third from upper left central incisor of the sample individual was demanded. The whole procedure was repeated one month later. In order to convert matching into numeric values, measurements were done as a standardization template from acrylic resin was prepared.Fuzzy logic based shade matching was performed in the same session on a color plate offering unlimited color alternatives from computer screen. As a result, values in RGB color system were obtained. These data were converted into CIE L*a*b* system through formulas to make comparisons. Proper color code was decided as recorded values were processed with MATLAB-ANFIS Toolbox.For quantitative data, paired samples t-test which is used for analysis of dependent groups and Pearson correlation test was performed. Fort he comparison of two different methods, t-test which used for the comparison of independent groups was performed. Besides, repeated measuring variance analysis and reliability analysis was also performed. Yates-corrected chi-square test was used for the comparison of qualitative values. Significance level was set as p<0.05 in statistical analysis.Linear increase in relation to L*, a*, b* and ?E variables between monthly measurements in visual method was not statistically significant. All relations based on fuzzy logic were in linear increase as no statistically difference was found among L* and a* variables (p>0.05),while difference among?E and b* variables were found to be statistically significant (p<0.05).As we compared methods between themselves among months, only on b* value based on fuzzy logic displayed statistically significant difference (p=0.014).When two different methods were compared in respect to reliability within both months, shade matching based on visual method (?E=6.196±1.684, ?E=5.908±2.086 consecutively) and fuzzy logic method (?E=16.236±7.106, ?E=15.983±7.63consecutively) exhibited statistically differences for ?E and L*, a*, b* parameters (p=0.000).Repeatibility in qualitative data was 11.1% in visual method, and 37% in fuzzy logic. Significant differences were observed in visual method (p=0.000).Key Words: Fuzzy logic, tooth color matching, repeatibility, reliability.