Türkiye`de yapılan genel seçimlerin ekonomik istikrara etkisi (1983-2001 dönemi örneği)

Abstract

Siyasi iradeyi belirlemede en etkin yol olan seçimler, günümüzde birçok alanla beraber ele alınmaktadır. Bu alanların başında ise seçim ve ekonomi arasındaki ilişki gelmektedir. Özellikle genel seçimlerin ekonomik istikrar üzerinde olumlu veya olumsuz etkileri bu ilişkiyi zorunlu kılmaktadır. Mevcut iktidarların yeniden seçilmek, diğer siyasilerin ise iktidar olabilmek amacıyla ekonomi-politik bir bakış açısıyla hareket etmesi ve devam eden süreçte bu tutumu politikaya yansıtmaları zorunlu ve kaçınılmaz ilişkiler oluşturan bu durumun incelenmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Özellikle seçim dönemlerinden önce genişletici maliye-para politikası uygulamaları ve kısa süreli yanıltıcı refah, seçim dönemlerinden sonra ise daraltıcı maliye-para politikası ile gerçek ekonomik durgunluk olarak kaşımıza çıkan bu durum, seçim ekonomisi diye adlandırılmaktadır. Seçim ekonomisi uygulamalarının artmasıyla beraber konuyla ilgili teoriler geliştirilmiş ve bu uygulama farklı bakış açılarıyla izah edilmeye çalışılmıştır. Özellikle Politik Konjonktür Dalgalanmaları Teorisi ve Kamu Tercihi Teorisi bu duruma örnek gösterilebilir. Bu nedenle seçim, ekonomi ve bu durumun öğesi olan seçmenden oluşan süreç, birbirinden bağımsız düşünülmemesi gereken ve birbirlerini tamamlayıcı özelliklere sahip olduğu dikkate alınarak çalışmamıza konu edinmiştir.Çalışmamızın amacı ise, ülkemizde 1980'de yapılan askeri darbeden 3 yıl sonra, 1983'te gerçekleştirilen genel seçimler sonucunda ortaya çıkan tek parti iktidarından, 2002 genel seçimlerine kadar olan dönem içerisindeki milletvekili seçimlerinin ekonomik istikrarda yarattığı olumlu ya da olumsuz etkilerdir. Böylece söz konusu dönemde genel seçimlerin gerek öncesinde gerekse sonrasında ortaya çıkan ekonomik istikrarın yahut ekonomik gerilemenin sonuçları seçimlerle birlikte değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, çalışmanın kapsadığı altı seçim döneminin dördünde seçimlerin ekonomik istikrar üzerinde olumsuz etkisi olduğu, diğer iki dönemde de ekonomik istikrarın-gerilemenin seçim sonuçları üzerinde etkisi olduğu sonucu elde edilmiştir.

Elections, which are the most effective way to settle political will, are now being held along with many other areas. The relation between elections and economy is the foremost among these areas. In particular, the positive or negative effects of parliamentary elections on economic stability require such a relationship. The fact that both the existing governments and the other politicians acts with an economic-political point of view, the first to be re-elected and the latter to become power and reflecting this attitude to the policy in the ongoing process necessitates the examination of this situation which constitutes the compelling and inevitable relations.This situation, which shows itself as an expanded fiscal-monetary policy practices and a short-term deceptive prosperity before the election periods, and as an economic recession due to a contractive fiscal monetary policy after the election periods, is called as electoral economy. With the increase of implementations of the electoral economy, new theories were developed on this topic and it was tried to be explained from different perspectives. Especially, the theory of political conjuncture fluctuations and the theory of public choice can be shown as an example to this situation. For this reason, the process, which consists of elections, economy and voters who are the elements of this situation, has been the subject of this study, taking into account that this process should not be thought of independently and has complementary specifications.Accordingly, the aim of this study is to reveal the positive or negative effects of parliamentary elections on economic stability starting from the one-party government after the 1983 parliamentary elections, which was held three years after the 1980 military coup, until to the 2002 parliamentary elections. Thus, the results of economic stability or economic downturn, both before and after the parliamentary elections in relevant period, are assessed together with the elections. As a result, it has been determined that the elections had a negative impact on the four out of six electoral periods, and that economic stability or downturn affect the election results in the other two periods within the subject period.