Isparta il merkezi kamu hastanelerinde çalışan hemşirelerin çalışma ortamı riskleri, risk algıları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi

Abstract

Isparta il merkezi kamu hastanelerinde çalışan hemşirelerin çalışma ortamı riskleri, risk algıları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi.Bu araştırmanın amacı; Isparta il merkezi kamu hastanelerinde hemşire olarak çalışan sağlık çalışanlarının çalışma ortamındaki risklerin ve çalışanların risk algılarının belirlenmesi ve risk algıları ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezi kamu hastanelerinde hemşire olarak çalışan 939 sağlık çalışanı oluşturdu. Araştırma verileri üç bölümden oluşan anket ile toplandı. Veriler bilgisayar ortamında SPSS 15.0 paket programı ile değerlendirildi. İstatistiksel analizde tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma ve yüzde dağılımı), t testi, Spearman ve Pearson korelasyon ve lineer regresyon analizleri kullanıldı.Araştırma grubunun yaş ortalaması 34,0±7,2?ydi. Yüzde 92,5'i kadın % 51,9'u lisans mezunuydu. Araştırma grubunun sorgulanan fiziksel risklerden en çok gürültüyü ( % 74,9) ; ergonomik risklerden en çok uygun olmayan duruşu (% 63,6), biyolojik risklerden en çok kan ve vücut sıvıları ile yakın teması (% 90,1), kimyasal risklerden en çok çeşitli temizlik maddelerine maruz kalmayı (% 65,5), psiko-sosyal risklerden en fazla stresi ( % 95,3) algıladığı belirlendi. Araştırma grubu sorgulanan 11 fiziksel riskten ortalama 4,0±2,5?ini, 6 ergonomik riskten ortalama 2,4±1,8?ini, 4 biyolojik riskten ortalama 3,4±1,1?ini, 11 kimyasal riskten ortalama 3,3±1,1?ini ve 7 psiko-sosyal riskten ortalama 4,1±1,7?sini algılamaktaydı. Araştırma grubunun %68,5?i yaşam kalitesini ?ne iyi, ne kötü? olarak değerlendirmişti. Grubun %31,8?i sağlık durumundan ?hoşnut?tu. Erkeklerin Yaşam Kalitesi Parametreleri?nin her dört alt alanı için (bedensel, ruhsal, sosyal ilişkiler ve kültüre standardize çevre) aldıkları ortalama puanlar kadınlardan yüksekti (sırasıyla; p<0,001, p=0,002, p=0,006, p<0,001 ve p=0,010). Cerrahi/ Yoğun bakımlar ve Acil birimlerinde çalışanların Yaşam Kalitesi Parametrelerinden w-bedensel puan ortalaması Dahili birimler/ Poliklinik/ Tetkik birimleri ve hizmet veren birimlerde çalışanlarınkinden yüksekti (p=0,027). Araştırma grubunun ergonomik risk algıları azaldıkça yaşam kalitesi parametrelerinden bedensel alan ve kültüre standartize çevre alan puanının arttığı belirlendi. Grubun psiko-sosyal risk algısı azaldıkça yaşam kalitesi parametrelerinden bedensel, ruhsal ve kültüre standartize çevre puanlarının arttığı belirlendi. Multivariate analizlerde ergonomik risk algısının bedensel alan ve kültüre standardize çevre alanı yaşam kalitesi ile ters yönde ilişkili olduğu (sırasıyla p=0,043 ve p=0, 009) belirlendi. Psiko-sosyal risk algısının da kültüre standardize çevre alanı yaşam kalitesi ile ters yönde ilişkili olduğu belirlendi (p=0,036).Bu araştırmanın sonucunda araştırma grubunun sorgulanan çalışma ortamı risklerinden birçoğunu algıladıkları ve ergonomik ve psiko-sosyal risk algısının araştırma grubunun yaşam kalitesini etkilediği belirlenmiştir. Bu sonuçlar sağlık çalışanlarının sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek ortam faktörlerinin uygun hale getirilmesi ve risklerin azaltılması için gerekli çalışmaların hastane yönetimlerince yapılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Özellikle hemşire olarak görev yapan sağlık çalışanlarının çalışma ortamındaki risklere daha açık oldukları düşünülebilir. Bu nedenle, çalışma ortamı riskleri konusunda farkındalık geliştirmelerini ve kişisel koruyucu önlemleri almalarını sağlamaya yönelik eğitimlerin verilmesi önemlidir.Anahtar Kelimeler: hemşireler, çalışma ortamı riskleri, risk algısı, yaşam kalitesi.

The working environment risks, risk perceptions and the relationship with quality of life in the nurses working in public hospitals in Isparta city center.Objective of this study was to determine the risks which nurses face in work environment in public hospitals in Isparta city center and their perception of risk and to analyze the relationship between risk perceptions and quality of life.This study was based on 939 healthcare staff working as nurses in public hospitals in Isparta city center. Data of the study werecollected by a survey which consisted of three parts. Data was studied with SPSS 15.0 software. In the statistical analysis, descriptive statistics (expressed as mean, standard deviation, percentage distribution), Spearman?s and Pearson?s correlations, t-test and linear regression were used.Mean age of the study group was 34.0 ± 7.2. Of the participants, 92.5%were women, while 51.9% had bachelor?s degree. The most commonly detected risk were as follow: noise as a physical risk (74.9%), uncomfortable position as ergonomic risk 63.6%), contact with blood and body fluids as biological risk 90.1%), being exposed to cleaners and detergents as chemical risk 65.5%) and stress as psychosocial risk (95.3%). The study group was found to detect average 4.0±2.5 of 11 physical risks, 2.4±1.8 of 6 ergonomic risks, 3.4±1.1 of 4 biological risks, 3.3±1.1 of 11 chemical risks and 4.1±1.7 of 7 psychosocial risks. Of the participants, 68.5% named their quality of life ?not bad, not good either?, while31.8 were happy about their health status.The average points given by men about four parameters on their quality of life (physical, psychological, social relationships and environment(adjusted culture)) were higher than the points given by women (p<0.001, p=0.002, p=0.006, p<0.001 and p=0.010; respectively). The average w-physical point of the staff working in Surgical/ Intensive care and Emergency units, was higher than the staff working in Internal/ Policlinic / Examination and Service units. It was found that while the perception of ergonomic risk decreased, the points on physical region and environment (adjusted culture), which were considered among the parameters of the quality of life increased. While perception of the psychosocial risk decreased, the points of physical, psychological and environment(adjusted culture), which were considered among the parameters of the quality of life increased. In multivariate analysis, an inverse relationship was found between perception of the ergonomic risk and physical region, environment(adjusted culture)WHOQOL (p=0.043 and p=0.009; respectively). An inverse relationship was found also between the perception of psychosocial risk and environment(adjusted culture).With this study, perceptions of the most of working environment risks and ergonomic, psychosocial risk were detected by the study group and were affecting the quality of their lives. As a consequence, this study demonstrated the necessity of rearranging the environment factors affecting the health of healthcare workers for consideration and that hospital administrations should work on decreasing these risks. Especially it can be considered that nurses are in more danger and vulnerable against the risks in working environment. Therefore, as a very important issue, they should receive the necessary instructions and trainings to raise awareness about these risks and have personal precautions.Key words: Nurses, working environment risks, risk perception, quality of life