Osteoporozun çene kemiklerindeki etkilerinin konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ve dual enerji x-ışın absorbsiyometri yöntemiyle değerlendirilmesi

Abstract

Osteoporoz kemik kütlesinin azalmasına ve kemik dokunun mikro yapısınının bozulmasına bağlı olarak kemik kırılganlığının arttığı bir kemik hastalığıdır. Bu çalışmanın amacı osteoporoza bağlı oluşan kemik değişikliklerinin çenelerdeki bulgularını Konik Işınlı Bilgisayarlı Tomografi (KIBT) görüntülerinde incelemektir. Çeşitli nedenlerle KIBT görüntüsü elde edilen 30 yaş üstü bireylerin klinik muayenesi yapıldıktan sonra, DXA ile osteoporoz varlığı belirlendi. DXA sonucuna göre belirlenen 26(58,5±5,91) osteoporoz hastası, 33(52,67±8,6) osteopeni hastası ve 31(49,81±10,47) sağlıklı birey çalışma gruplarını oluşturdu. Bireylerin KIBT görüntülerinde radyomorfometrik indeks ölçümleri, Hounsfield Unit (HU) ölçümü, Histogram Analizi (HA) ve Fraktal boyut (FB) analizleri yapıldı. Kategorik değişkenler ki kare testiyle, sayısal değişkenlerin 3 grup arasında farkı Mann Whitney U testiyle, Anova testiyle ve ikili karşılaştırmalar tukey testiyle, ölçümlerin teşhis etme güvenilirliği ROC Curve analiziyle ve ölçümler arasındaki ilişki Pearson?s korelasyon (r) testi ile analiz edildiOsteoporoz hastalarında osteopeni ve kontrol grubuna göre çocuk sahibi olma ve erken menapoza girme durumunun daha fazla olduğu belirlendi. Osteoporoz hastalarında HU ölçümleri sağ ve sol mandibulada (p=0,000) osteopeni ve kontrol grubundaki bireylere göre daha düşük bulundu. Osteoporoz hastalarında HA ölçümleri sağ ve sol mandibulada (p=0,000) osteopeni grubu ve kontrol grubundaki bireylere göre daha düşük bulundu. Vertebra KMY ile sağ ve sol mandibula HU (p?0.01) ve HA (p?0.01) ölçümleri arasında pozitif korelasyon bulundu. Sol maksillada osteoporoz hastalarında FB analiz ölçümü, osteopeni ve kontrol grubundan anlamlı ölçüde daha düşüktü. FB analiz ölçümlerinde vertebra KMY ile sağ kondil FB analiz ölçümleri arasında p?0,05 düzeyinde pozitif korelasyon bulundu. ROC Curve analizi uygulandı ve sağ mandibula HA ölçümlerinin, çene kemiklerinde osteoporozu mükemmel derecede teşhis edebildiği belirlendi. KIBT görüntülerinde osteoporoza bağlı çenelerde gözlenebilen değişiklikler radyomorfometrik indeks ölçümü, HU, HA ve FB analiz ölçümlerinde anlamlı değişikliklere neden olmuştur. Osteoporozun çenelere etkisini HU, HA ve FB analiz ölçümleriyle değerlendiren geniş çalışma gruplarıyla yapılacak araştırmalara ihtiyaç vardır.

Osteoporosis is a bone disease characterised by low mass and break-down of the bone micro structure with increased risk of fracture. The aim of this study was to evaluate the changes of jaw bones on cone beam computed tomography (CBCT) images. Patients over age of 30 that were evaluated with CBCT because of several diagnosis clinically examined and DXA performed. According to the results of DXA, study groups were formed as 26 osteoporosis (mean age±standart deviation; 58,5 ± 5,91), 33 osteopenia (mean age±standart deviation;52,67 ± 8,6) and 31 healthy people (mean age±standart deviation;49,81 ± 10,47). CBCT images of jaw bones were evaluated with radiomorphometric indexes, hounsfield unit (HU) measurement, histogram analyses (HA) and fractal dimension(FD) analyses. Categorical parameters were analysed with chi-square test, numerical parameters between 3 groups were analysed with Mann Whitney U test, Anova and tukey tests, sensitivity and specifity of measurements about diagnosis were analysed with ROC Curve analyses. Pearson correlation analyses was performed.Early menopause occurs significantly more in osteoporosis group and the number of birth was higher in osteoporosis group than the control and osteopenia group. HU measurements of the right and left mandible (p = 0.000) was significantly lower in patients with osteoporosis. HA measurements in patients with osteoporosis, in the right and left mandible (p = 0.000) was significantly lower than osteopenia and control subjects. Positive correlation was determined between spine BMD measurement and HU (p?0.01), HA (p?0.01) measurements in the right and left mandible. FD measurement of the left maxilla in patients with osteoporosis were significantly lower than the control and osteopenia groups. Positive correlation at the level of p ? 0.05 was determined between spine BMD measurements and FB measurement of right condyle. ROC curve analyses demonstrated that the accuracy of HA measurements were excellent at diagnosis of osteoporotic changes on jaw bones. The effects of osteoporosis on jaw bones caused significant changes on the results of radiomorphometric indexes, HU measurement, HA and FD analyses. Future larger sample sized studies are required to evaluate the effects of osteoporosis with HU, HA ve fractal dimension analyses on jaw bones.