Isparta ili Yalvaç ilçesi geleneksel düz dokumaları

Abstract

Isparta ili geçmişten günümüze geleneksel `Isparta Halısı` ile önemli dokuma merkezlerinden birisidir. Belde ve köylerinde `yörük` kültürünün halen devam ettiği Yalvaç ilçesi de, düz dokumaları ile adını duyuran önemli bir dokuma merkezidir. Halen bazı köylerde var olan ve yöreye ait gelenekler arasında sayılan ölümlük-dirimlik dokumalar yörenin dokuma geleneğinin en başında yer almaktadır. Bu araştırmada da, Yalvaç ilçesine bağlı1 belde ve 37 köy olmak üzere 38 yerleşim yerinde düz dokumalar tespit edilmiş ve fotoğraflarla belgelenerek bir katalog oluşturulması amaçlanmıştır. Ayrıca Yalvaç Müzesi envanterinde bulunan düz dokumalarda araştırma kapsamı içerisinde incelenmiştir. Yalvaç ilçesi belde ve köylerinde 82 adet, Yalvaç Müzesi envanterinde ise, 43 adet düz dokuma tespit edilmiştir. Yörede ve Yalvaç Müzesinde tespit edilen toplam 125 adet düz dokumanın tarihsel gelişimi, dokuma tekniği, kullanılan araç ve gereçler, dokumaların bazı teknik özellikleri ile renk, motif ve desen özellikleri belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, ulaşılan veriler uygun istatistik yöntemleriyle analiz edilmiş, yöreye ait düz dokumaların motif ve desen çizimleri yapılmıştır. Yapılan bu çizimlerle yöreye ait katolog bilgileri oluşturulmuştur. Bu çalışma ile dokumaların günümüzdeki durumu da açıklanmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılan bilgilere göre yöreye ait dokumaların var olduğu ve bu dokumaların kayıt altına alınması sağlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Isparta, Yalvaç, Yalvaç Müzesi, Düz Dokumalar, Kilim, Zili, Cicim, Sumak

The city of Isparta is one of the most important city of carpet weaving centers with its traditional `Isparta Carpet` from past to present. Its Yalvaç district which has a `yörük (nomads)` culture ongoing is also a significiant plain weaving central. There's a tradition that called `Ölümlük- Dirimlik` still exists in some villages comes in first place among the veawing tradition. In this study, plain wavings are identified and documented with photos to compose a catalouge in 38 settlements; including one town and 37 villages in Yalvaç district. Also, plain weavings which are in the inventory of Yalvaç museum are examined in scope of research. 82 plain weavings are identified in Yalvaç district's town and villages, and 43 plain weavings are identified in Yalvaç Museum inventory. Historical development, weaving technique, tools have been used, some technical features of weavings, motif and pattern features of 125 plain weavings in the region and Yalvaç museum are determined. As a result of research, obtained data is analysed with proper statistical method, plain weavings' motif and pattern were drawn that belongs to the region. With these drawings, catalouge information is formed which belongs to the region. Current status of weavings is explained is also explained. The weavings belonging to the district according to information got as a result of the research obtain and the fact that recording of the weavings are supplied.Keywords: Isparta, Yalvaç District, Yalvaç Museum, Plain Weaving, Kilim,Cicim, Zili, Sumak