Diz osteoartritli hastalarda sağlık denetim odağı ve öz-etkililik ile fonksiyonel durum ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki

Abstract

Diz Osteoartritli Hastalarda Sağlık Denetim Odağı ve Öz-Etkililik İle Fonksiyonel Durum ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki Bu çalışma diz OA tanısına sahip kişilerde sağlık denetim odağı ve öz-etkililik düzeyi ile fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya ACR kriterlerine göre diz osteoartriti tanısı konan gönüllü 35-76 yaş aralığındaki 110 olgu katılmıştır. Alt ekstremiteyi etkileyen ve kas gücü kaybı oluşturan nörolojik hastalığı olanlar, alt ekstremite cerrahisi geçirenler, fonksiyonel durumu etkileyebilecek sistemik hastalığı bulunan kişiler çalışmaya alınmamıştır. Çalışmada ağrı; GAS ile, yaşam kalitesi; SF-36 ile, fonksiyonel kapasite; WOMAC ölçeği ile, öz-etkililik düzeyleri; ASES ile, sağlık denetim odağı ÇYSDOÖ ile değerlendirilmiştir. Çalışmada öz-etkililik düzeyi yüksek olan olgularda hareketle hissedilen ağrının daha az ve yaşam kalitesi değerlerinin daha iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Olguların öz-etkililik düzeyi arttıkça ağrı, sertlik ve fonksiyonel yetersizlikleri azaldığı görülmüştür. İçten denetimlilerin gece ağrısı ve hareketle ağrı parametreleri ile negatif, dış denetimlilerin istirahatte hissedilen ağrı ile şans- kaderci grubun ise gece ağrısı ve hareketle ağrı ile pozitif ilişkili olduğu bulunmuştur. İçten denetim odağına sahip olguların diğer odaklara sahip olgulara göre fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesi düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca yüksek öz-etkililiğin iç sağlık denetim odağı arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Yüksek öz-etkililik ve içten sağlık denetim odağının diz OA hastalarda fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesine olumlu yönde etkilemektededir. Sağlık denetim odağı ve öz-etkililik diz OA'lı hastaların değerlendirmesinde ve tedavisinde önemli bir parametredir. Diz OA'li hastaların tedavisinin bir parçası olan hasta eğitiminde öz-etkililik ve iç denetim odağının arttırılmasına yönelik çalışmaların yapılması önemlidir.

The relationship between health locus of control, self efficacy and functional capacity, quality of life among patients with knee osteoarthritis. This study aims to determine the relationship between locus of health control, self efficacy and functional status, quality of life among patients with knee osteoarthritis. According to the survey ACR criteria, 110 subjects who diagnosed knee OA participated voluntarily among 35-76 age range. Subjects who have neurological diseases that affects the lower extremities and results a loss of muscle strength, subjects who undegoes lower limb surgery, subjects who systemic diseases that affect functional status of people were excluded. In this study, level of pain by using VAS, functional capacity by (WOMAC), quality of life by (SF-36), self efficacy by (ASES), health locus of control by (MHLC) were evaluated. In the study, it was found that the pain in patients with high levels of self-efficacy feel less pain with movement and beter quality of life. When cases of self-efficacy level increases, pain, stiffness and functional disability decreases. A positive correlation were determined between externally controlled patiens and the pain felt at rest and night pain and pain with movement in chance group (p<0,05). Functional capacity quality of life of patients with internally control levels were higher than those of other groups. A positive correlation were determined between high internal health locus of control and higher self-efficacy. Quality of life and functional capacity were possitive influenced in the patients with knee OA who had internal health locus of control and higher self-effecacy. Health locus of control and self efficacy are important parameter in evaluation and treatment of patients with knee OA