Türk çini sanatında kullanılan hayvansal figürlerin seramik yüzeyler üzerinde üç boyutlu uygulanması

Abstract

En erken örneklerine ilk insanlar tarafından yapıldığı varsayılan mağara resimlerinde rastladığımız hayvan figürlerinin gücü temsil ettiği düşünülmektedir. İnsanlar, hayvanları ve av sahnelerini resmederek başarı kazanacaklarına inanmışlardır. Çeşitli anlamlar içeren hayvan figürleri, tarihin akışı içinde farklı dönemlerde farklı teknikler ve formlar üzerinde kullanılmıştır. İslamiyet öncesi göçebe toplumun özelliklerini yansıtan örnekler İslamiyet'in kabulünden sonra da kesintiye uğramadan devam etmiştir. Bu figürlerin en sık kullanıldığı dönem, Orta Asya'dan Anadolu Selçuklu sanatı sonuna kadar olan süreçtir. Anadolu Selçuklu sanatında geniş bir uygulama alanı bulan bu örnekler Osmanlı sanatında azalmasına rağmen devam etmiştir.Bu tezin hazırlık aşamasında öncelikle seramik ve alt grupları incelenmiştir. Seramiğin alt grubunu oluşturan çinicilik, çömlekçilik ve porselene değinilmiştir. Türk çini sanatının tarihçesi, kullanılan motifleri ve teknikleri incelenerek, Türk çini sanatında kullanılan hayvansal figürler tespit edilmiştir. Hayvan figürlerinin, Türk çini sanatındaki uygulama alanlarını inceleyebilmek ve yeni yorumlamalar katabilmek için öncelikle hayvan üslubu ve özellikleri, sembolik anlamları ele alınmıştır. Çinilerde kullanılan hayvansal figürler, dönemleri ile değerlendirilerek örneklendirilmiştir. Örnekler üzerinde analizleri yapılarak hayvan figürlerinin özellikleri incelenmiştir. Ulaşılan bu sonuçlar doğrultusunda farklı seramik hammaddelerinden oluşan tabak ve vazo formları tasarlanmıştır. Formlar üzerinde bazı hayvan figürleri üç boyutlu ele alınarak değerlendirilmiştir. Çini sanatında uygulanan bazı teknikler bir arada kullanılarak, farklı seramik hammaddelerinden oluşan hayvan figürlerinin üç boyutlu ele alınması düşüncesi ile birleştirilmiş yeni formların şekillendirilmesi tamamlanmıştır. Formlar üzerinde seramik ve çini boyaları önceden tasarlanmış desenler üzerinde kullanılmıştır. Boyama, tasarıma göre ilk pişirim öncesi ve sonrasında belirlenen yerlere iki aşamada uygulanmıştır. Bisküvi pişirimi ve sır pişirimi olmak üzere iki basamaklı pişirim gerçekleştirilmiştir. Mimari yapıların duvarlarını ve kullanım kaplarının yüzeylerini süsleyen hayvan figürlü çiniler kullanıldıkları amacın dışına çıkarılarak, dekoratif ve aynı zamanda sanatsal formlara dönüştürülmesi amacına ulaşılmıştır.

Animal figures whose first samples are believed to be made by first humans are believed to symbolize power. People believed that by drawing animals and hunting scenes they would gain success. Animal figures that symbolize many different meanings are used with different techniques and in different eras throughout history. The era in which these figures are often used is the process between the Middle Asia and the end of Selucid Empire art. These examples which find a vide area of application field in Selucid art reduced but continued during Ottoman art.During the preparation of this thesis, ceramics and its sub groups were studied. Chinai pottery and porcelain which are the sub groups of ceramics are stated. By studying the history of Turkish ceramics art, motives and techniques, animal figures have been spotted. To study application fields of Turkish ceramics art and to add new comments, first animal manners and its features, their symbolic meanings have been studied. Animal figures that have been used in ceramics, have been examplified by their eras. Analysis have been studied on and animal figures have been examined.By reaching these conclusions, plate and vase forms which is made of different ceramics materials have been designed. Some animal figures have been examined in 3D on forms. Some techniques used in ceramics art have been used together with the thought of usind 3D animal figures on different ceramics materials. Ceramics and china paints on forms have been used on previously designed patterns. Painting have been applied by design on which determined the places before and after cooking. Two cookings which are biscuit cooking and foil cooking have been made. Animal figures have been used in walls of architectural constructions and usage covers but now they are also used in decoration and art forms