Kahramanmaraş geleneksel konut mimarisinde mimariye bağlı süsleme özellikleri

Abstract

`Mesken` kavramıyla birlikte ortaya çıkan konut kültürü başlangıç noktasını sığınma ve barınma ihtiyacından almıştır. Basit yapılı konut anlayışı zamanla sanat ve tasarım birlikteliğinin bütünleştirici etkisini de alarak geleneksel bir kimliğe de bürünmüştür. Konutlarda alternatif arayışların ortaya konduğu yapılar sosyo-ekonomik etkilerle değişerek ve şekillenerek günümüze kadar gelmiştir. Mimari yapıdaki geleneksel birikimin özelliklerini kullanan insanın, en çok zamanını geçirdiği yer olan konutu şekillendirme çabaları süsleme sanatını da beraberinde getirmiştir. Bu sanatın gerçekleştirildiği önemli şehirlerden birisi de Selçuklu, Dulkadirli ve Osmanlı mimari birikiminin yansımalarının olduğu Kahramanmaraş ilidir. Anadolu'nun kültürel mirasının mimariye bağlı süsleme sanatının özellikleriyle yaşandığı zengin yerlerinden biri olan Kahramanmaraş'ta konutların süsleme alanlarının ilk ayağı enikli kapılardır. Bu kapılarda çeşitli motifler, kapı halkaları ve tokmakları vardır. Süsleme alanları içinde kubbe, tekne, kırlangıç gibi tavanlar, külah şeklindeki ocaklar, ahşap oyma raflar, yüklükler, nişler, pencereler ve kalem işi süslemelerin olduğu duvarlar bulunmaktadır.Bölgelere özgü konut mimarisindeki gereksinimlerle birlikte yaşanan değişim geleneksel kimliği olan Kahramanmaraş konutlarında da görülmüştür. Kahramanmaraş'ta 1950'lerle birlikte değişen kent kültüründe çok katlı konut ihtiyacı, geleneksel konutların yıkılarak yerine yenilerin yapılmasına neden olmuştur. Anahtar Kelimeler : Kahramanmaraş İli, Kent dokusu, Konut, Mimari, Süsleme Sanatı.

The origin point of the culture of housing that emerged together with the concept of residence was the need for asylum and marriage. The concept of simple built housing has gradually emerged with a traditional identity taking the integrative in fluence of art and desing.Residential buildings within altarnate guests have changed and shaped with socioı economic influences and have come up to day to day. People who use the traditional accumulation characteristics in architectural structures have also revealed the art of decorating with the efforts of shaping the houses that have been the most time –consuming- Kahramanmaraş is one of the cities where this art is realized and it is the reflection of the Seljuk, Dulkadirli and Ottoman archittectural ornamentation art, which is one of the rich cultural heritage of Anatolia are `enikli Dors.` There are various motifs, door rings, dor knobs at this enikli dors. There are dome, boat swallow like ceiling, cone shaped hearths, wooden carved shelves, alcoves nishes,windows and pencil work decorations in this architectural ornament art.With the changes in housing demand, the housing structures in Kahramanmaraş province have also changed. With the changing housing culture after 1950 and the destruction of houses with traditional architecture, it has left its place to contsruction of multi storey hauses.Key Wards : Kahramanmaraş Province, Urban Fabric, Housing Architecture, Ornoment of Art