Anadolu kültüründe nazar ve nazar objeleri

Abstract

Bir Toplumun yaşayış, düşünce şeklinin yansıması ve toplumsal kimliğinin göstergesi olan kültür her türlü toplumsal olgunun bir pota içerisinde eriyerek içerik ve bütünlük kazanması ve nesilde nesile aktarılmasıyla oluşur.Bir kültürün oluşmasında toplumun yaşadığı bölgenin coğrafi özellikleri, yaşadığı toplumun sosyal yapısı, geçmişte yaşadığı inanç sistemlerinin etkisi oldukça fazladır. Halk tüm yeni dini inançlara rağmen eskiye bağlıdır. Toplumu oluşturan en önemli kaynak inançlar ve dindir. Anadolu kültürünü oluşturan en önemli etmenlerden biri eski inanç ve inanışların incelenmesi sonucunda günümüz Anadolu kültürünü anlamamıza yardımcı olacaktır.Her ulusun kendi inanç, gelerek, estetik, sosyo-ekonomik anlayışı ve değerlendirmelerine göre değişen kendi halk kültürü hangi coğrafyada olursa olsun insanoğlunun geçmişi ile geleceğini birbirine bağlar.Halk kültürü Türk toplum yaşamının ifadesi, duygu ve düşünce beraberliğinin göstergesi olarak bir takım ürünler ortaya koymuştur. İnsanoğlunun geçmişten günümüze yaşamla ve onu oluşturan öğelerle hatta doğada karşılaştığı durumları açıklamaya çalışması onun inançlarının temelini ve şekillenmesini sağlar. Bu şekillenme ve inanışlardan biri de nazar inanışıdır.Nazar inanışı ile ilgili olarak; nazarın toplum arasındaki inançların içerisinde en yaygın inanış olduğu, kişilerin duygu ve düşüncelerinin yansıması olduğu ve özellikle çocuklara ve beğenilen her şeye nazarın değdiği ortaya çıkmaktadır.Nazardan korunmak amacıyla kullanılan nesnelere nazarlık denilmektedir. Nazarlık olarak kullanılan objelerin içerisinde en çok kullanılan ve yaygın olanı göz boncuğudur. Türkler eskiden beri söz konusu objeyi kullanmışlardır. Eskiden kullanılan nazarlıklar ile günümüzde kullanılan nazarlıklar arasında kullanım yönünde bir farklılık yoktur. Tek farklı yönü materyallerdeki değişim ve gelişimdir.Gelenek ve göreneklerimizde temelinde yer alan nazarlıklar günümüzde önemini sürdürmektedir. Pek çok insan üzerinde belki takı, belki muska olarak tılsımına ve koruyuculuğuna inandığı bir obje taşımaktadır. Evlerimizde bulunan göz boncuklu nazarlık, muska gibi bir obje evlerimizin bereketini, güvenliğini, huzurunu sağlamak üzere yüzyıllardır varlığını sürdürmektedir.Anahtar Kelimeler: Nazar, Nazarlık, Gelenek, İnanç, Somut Olmayan Kültürel Miras.

Culture, an indication of thought, communal identity of a society and a way of living, is composed of gaining context and integrity, melting of all kind of communal facts in the same pot and being transmitted fom one generation to the other.In the process of the formation of a culture; the geographical features, social structure and the effects of the belief systems in the past are quite dominant. The most significant sources, which compose the culture are beliefs and religion. A research upon the ancient belief or beliefs that one of the most important factors, creating the Anatolian Culture will help us to understand today's Anatolian Culture.Each nation has a communal culture, changing according to their own belief, tradition, aesthetics, and the understanding and evaluation of socio-economic perspective. In no matter which geography it is, the folk culture links the past and future of mankind.The folk culture has put forth a set of outputs, as an indication of the expression of Turkish social life and synergy of the emotion and thought. Humanbeing's try explaining the situations, which is related to life and objects, which are composing life itself, and even when they come across in the nature, provide the basis and also the embodiment of their beliefs. One of these embodiments or beliefs is the belief of evil eye.As regard to evil eye; it is showed up the fact that the evil eye belief is the most common belief among the other beliefs in the community, and it is also a kind of reflection of emotions and thoughts of people, and it is believed that especially children and the things, liked too much are touched the evil eye.It is called as amulet the objects, which are used for the purpose of being protected from the evil eye. Eye bead is the most common and used object among the other ones, used as amulet. Turkish people have always used the eye bead on their children and animals since the past. There is no difference, with regards to usage between the old time amulets and the ones in today's World. Only difference is the change and development on the materials.The amulets, which take their places in our customs and traditions keep protecting their importance. Many people have been carrying such objects either as a accessory or good luck charm, which they believe its charm and defensiveness. The eye bead or amulet has been keeping on its existence throughout the years so as to ensure the abundance, security and peace at our homes.Keywords: Evil eye, Amulet, Custom, Belief, İntangible Cultural Heritage.