Afyonkarahisar merkez`de keçe üretimi ve keçe atölyeleri

Abstract

Keçe; hayvansal liflerin alkali bir ortamda su, ısı ve basınç yardımıyla sıkıştırılması sonucu elde edilen bir tekstil ürünüdür. Türk kültüründe, uzun bir dönem göçebe yaşamının tercih edilmesi dolayısı ile keçenin kolay taşınır olması, halkın büyük çoğunluğunun hayvancılıkla uğraşması, yünün bol bulunması gibi nedenlerle keçe üretilmiştir. Türklerin Anadolu'ya göçüyle birlikte çok değer verdikleri keçe üretimi yerleştikleri topraklarda yaygınlaşmıştır. Türklerin Anadolu'ya gelmesinden önce de bu topraklarda yaşamış uygarlıkların keçe ürettiği bir gerçektir bunun yanı sıra Türklerle birlikte keçe kullanımı artmış, hayvancılığın yoğun olduğu bölgelerde keçe üretim merkezleri oluşturulmuştur. Afyonkarahisar geleneksel tepme keçe üretiminin yapıldığı bu sayılı merkezlerden birisidir. Günümüzde, aile atölyelerinin faaliyet gösterdiği şehirde 7 atölye bulunmaktadır. Keçecilik mesleğini ve keçe üretimini gelişen teknoloji, değişen yaşam şartları etkilemektedir. Zaman içerisinde usta ve atölye sayısında düşüş meydana gelmiştir. Keçe üretiminde kullanılan makinelerin icat edilmesi sonucunda, kullanılan insan gücü azalmış buna rağmen harcanan emek keçeciliği zor meslekler grubundan çıkartamamıştır. Atölyelere çırak bulunamadığı gibi ustaların çocukları da başka mesleklere yönelmiş böylece aile atölyeleri kapanma tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. Afyonkarahisar'da bulunan keçe atölyesi ve burada faaliyette bulunan usta sayısının giderek azalması, sadece Afyonkarahisar keçeciliği için değil tüm Türk keçeciliği için büyük bir kayıptır. Bu nedenle hayatta olan ustaların bilgi birikimini bilimsel ortama taşımak akademik olarak oldukça önemlidir.Çalışmada, Afyonkarahisar'da keçeciliğin; halk edebiyatında ve geleneklerdeki yerini, üretim tekniklerini, kullanılan motif ve kompozisyon özelliklerini tespit edebilmek için yazılı kaynaklar taranmış, alanda keçe ustaları ile sözlü görüşmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen bu verilere yer verilmiş, problemler tespit edilmiş ve problemlerin çözümüne yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Felt is a textile material that is producted by compressing the animal fibers with alkaline and hot water. In the Turkish culture, felting had caught on for a long time because of whole slew of sheep's wool through animal husbandry and easy to carry of the felt materials while nomadizing. After immigration to Anadolu, felting had become in this area by Means of Turkish people's significant influence. Even before Turkish people immigrated to Anadolu, it is a fact accepted by everybody that ancient civilizations had producted felt down the ages. However, Turkish people had raised using felt and established the felting centers. Afyonkarahisar is one of the centers. Now, there are 7 family workshops producting felt at this felting center. Becuse felt production was affected by contemproray living conditions, the number of workshops and felting craftsmans has decreased over time. Nowaday, altought mechanization of felting is decreasing the requirement of labour, it is stil needed the felting handicraft. The family workshops are in danger of shutdown due to absence of skilled labour because rising generation is not prefering to be a felting craftsman and working hardly. This is a disadvantage not only for Afyonkarahisar's felting sector but also for Turkish felting sector. Therefore it is important to record academically and transfer to next generations the felting know how of craftmans.In this study, it is reviewed the related literature (technicaland folk literature) and interviewed the craftsmans to identify felting techniques, artistry and design features of felts. The study encompass research findings, assessments, problems and suggestions.