Brecht tiyatrosunda praksis`in işlevi ve bu işlevin `Sezuan`ın iyi insanı` oyununda kullanımın araştırılması

Abstract

Bu çalışma, Marksist estetik ve Bertolt Brecht'in epik diyalektik tiyatro anlayışı arasındaki bağ ve praksis kavramını içerir. Bu kavram, Brecht'in 'Sezuan'ın İyi İnsanı' adlı oyununda nasıl kullanıldığı Marksist estetik ve düşünce kuramıyla ilişkilendirilerek araştırılmıştır. Bu çalışma litaratür tarama yöntemiyle hazırlanmıştır.Tez, Giriş, Değerlendirme ve Sonuç kısmı hariç üç bölümden oluşmaktadır. Girişte çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci bölümünde Marksist düşünce ve estetik anlayışın politik tiyatro ile ilişkisi üzerinde durularak, politik tiyatroyu ortaya çıkaran sosyolojik koşullar incelenmiştir.İkinci bölümde, epik diyalektik tiyatronun kuramsal açıdan incelenmesi ve burjuva tiyatro anlayışının farklılıkları üzerinde durulmuştur. Aristoteles'in mimesis ve katharsis kavramları ile Brecht'in yabancılaştırma kavramı arasındaki karşıtlığı seyirci bağlamında incelenmiştir. Brecht'in praksis kavramına yaklaşımı ele alınarak, bu kavramla seyirciye yüklediği anlam üzerine, diyalektik ve tarihsel materyalist değerlendirme yapılmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümde, 'Sezuan'ın İyi İnsanı' adlı oyunun özeti çıkarılarak, diyalektiğin öngördüğü şekilde oyun kişilerinin yönelişleri değerlendirilmiştir. Oyun metni praksis kavramı açısından analiz edilerek, kurgulanan diyalektik çelişkiler ortaya çıkarılmıştır.Anahtar Kelimeler: Marksizm, Marksist estetik, Bertolt Brecht, epik diyalektik tiyatro, mimesis, katharsis, yabancılaştırma, gestus, politik tiyatro, praksis, kapitalizm, burjuva tiyatrosu.

This thesis consists of the connection between Marxist aesthetics and Bertolt Brecht's epic dialectical theatre conception and the concept of praxis. The use of this concept in Brecht's play, 'Der Gute Mensch Von Sezuan', has been explored in relation to both aesthetics and thought theory of Marxism. The study has been prepared through literature review method.The study consists of three parts, apart from the Introduction, and Evaluation and Conclusion sections. The introductory section provides information on the purpose, scope and method of the study. In the first part, the sociological conditions which revealed the political theatre has been studied, focusing on the relation between the political theatre and Marxist philosophy and aesthetics conception.In the second section, the focus has been the study of the theoretical aspects of the epic dialectic theatre, and how they contradict that of the bourgeois theatre. The contrast between Aristotle's concepts of mimesis and catharsis and Brecht's concept of alienation effect (Verfemdungseffekt) has been examined in the context of the audience. Discussing Brecht's approach to the concept of praxis, a dialectical and historical materialist review has been carried out on the meaning he attributed to the audience through this concept.In the third part of the work, a summary of the play, 'Der Gute Mensch Von Sezuan', is provided. Also, the orientation of the characters of the play are examined as predicted by dialectic. The play text is examined in terms of the praxis concept, and the dialectical contradictions which are fictionalised are revealed.Key words: Marxism, Marxist aesthetics, Bertolt Brecht, epic dialectical theatre, mimesis, catharsis, alienation effect (Verfemdungseffekt / V-effekt), gestus, political theatre, praxis, capitalism, bourgeois theatre.