Bir il merkezinde sağlık kuruluşuna başvuran bireyler arasında yeme bağımlılığı sıklığının belirlenmesi ve sosyodemografik faktörlerin yeme bağımlılığına etkisinin araştırılması

Abstract

Yeme bağımlılığı kavramı son yıllarda literatürde oldukça sık yer alan bir konudur. Artan bilimsel yayınlar obezite ve tıkınırcasına yeme bozukluğunun madde bağımlılığının teşhisinde kullanılan kriterlerle açıklanabilmesini öngörmektedir. Madde bağımlılığı ve yeme bağımlılığının beyin ödül merkezinde benzer mekanizmaları aktive ettiği ve madde bağımlısı ve yeme bağımlısı bireylerin benzer davranışlar geliştirdiği görülmektedir. Bu çalışma Isparta ili Merkez Toplum Sağlığı Merkezi, Sağlıklı Beslenme ve Obezite Danışmanlığı Birimi'ne başvuran gönüllü yetişkin bireyler arasında yeme bağımlılığı sıklığının belirlenmesi ve sosyodemografik faktörlerin yeme bağımlılığına etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya 18 yaş üzeri, doktor tarafından herhangi bir teşhisi konulmuş kronik hastalığı bulunan veya bulunmayan gönüllü yetişkin bireyler dahil edilmiştir. Bireylere yaş, kilo, boy vb. genel özellikleri, ekonomik durumları ve meslekleriyle ilgili sosyal hayatlarına dair sorular sorulmuş ve yeme bağımlılığını saptamak için Geardhardt ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş ve Bayraktar ve arkadaşları tarafından Türkçe geçerlilik ve tutarlılığı kanıtlanmış, YALE Yeme Bağımlılığı Ölçeği birinci versiyonu kullanılmıştır. Araştırma sonunda çalışmaya katılan bireyler arasında yeme bağımlılığı sıklığı %28,57 olarak bulunmuştur. Yeme bağımlılığı yüksek vücut ağırlığı, yüksek BKİ, diyabet, hipertansiyon ve ruhsal problemi bulunan bireylerde anlamlı olarak daha yüksek oranda bulunmuştur. Bu çalışmada sosyodemografik faktörlerin yeme bağımlılığına istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi saptanmamıştır.Anahtar Kelimeler: Obezite, yeme bağımlılığı, YFAS, DSM IV, ödül sistemi.

The concept of food addiction has been a very frequent issue in the literatüre in recent years. İncreased scientific publications suggest that obesity and binge eating disorders can be explained by the criteria used to diagnose substance dependence. It is thought that substance dependence and food addiction activate similar mechanisms in brain reward system and that substance dependent and food addicts develop similar behaviors. The thesis aims that to find an effect of sociodemographic factors over the food addiction. Data which utilized by thesis, collect from volunteers, adult advise of Isparta Community Health Center. Participants have a chronic disease or not. To collect data, a survey (YALE Food Addiction Scale) with participants that is about age, kilograms, length, salary, profession etc.. The first version of the YALE Food Addiction Scale was used to identify food addiction. YFAS has been developed by Geardhardt et al. translated and validated in Turkish by Bayraktar et al.. Collected data shows that the rate of food addiction was %28.57. Food addiction rate was more in high weighted, high BMI, diabetic, high tensioned, mental health disordered participant compare with no diseased participants. Research shows that there is no effect sociodemographics factor over the Food Addiction.Keywords: Obesity, food addiction, YFAS, DSM IV, reward system.