Doğrusal bulanık regresyon modeli ile Türkiye`deki belediye atığı miktarının tahmini

Abstract

Atık yönetimi hem Türkiye'de hem de dünyada son yirmi yılda önem kazanan bir konudur. Türkiye Avrupa Birliği'ne katılmak isteyen bir ülke olarak Birlik üye ülkeleri gibi yeterli atık yönetimi sistemine ulaşmak istemekte ve atık konusunda yasalarını uyumlaştırmaya çalışmaktadır. Atık yönetimi açısından atık miktarlarının tahmini önemlidir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki toplam belediye atığı miktarı ile sosyoekonomik göstergeler arasındaki ilişkinin varlığını ortaya koymak ve Tanaka'nın doğrusal bulanık regresyon modelini kullanarak Türkiye'nin 2005 – 2020 yılları arasındaki belediye atığı miktarını tahmin etmektir. Uygulamayla, belediye atıklarının miktarının belli yıllar arasındaki tahmini ve hangi göstergelere bağlı olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Çok sayıda gösterge içinden daha fazla etkili olabileceği düşünülen ve verisine ulaşılabilen nüfus artış hızı, kişi başına düşen GSYİH ve okur-yazarlık oranı bağımsız değişken olarak, Türkiye'deki toplam belediye atığı miktarı ise bağımlı değişken olarak modellemede kullanılmıştır. Kurulan tahmin modelinin gelecekteki atık miktarları hakkında öngörülerin geliştirilmesine ve atık geri kazanımı ve güvenli bertarafına yönelik yatırım ve planlamalara fayda sağlaması beklenmektedir. Anahtar kelimeler: Belediye atıkları, bulanık regresyon modeli, tahminleme.

Waste management in both Turkey and the World has been a matter of great importance in the last twenty years. Turkey as a country wishing to join the European Union wants to reach an adequate waste management system as the Union countries and seeks to adapt the law on waste to the European Union. Projection of waste generation is important for waste management. The aim of this study is to reveal the the relationship between municipal waste generation and socioeconomic indicators, and to estimate the amount of municipal waste generated in Turkey between 2005 and 2020 by using Tanaka's linear fuzzy regression model. With this study, it has been tried to reveal indicators which affect municipal waste generation and the projection of generation between certain years. Population growth rate, GDP per capita, literacy rate indicators which were thought to be more effective and easy to reach the data were used as independent varioable, the total amount of municipal waste in Turkey as dependent variable in the modeling. It is expected that the established prediction model will benefit the development of predictions about future waste amounts and investments and planning for waste recovery and safe disposal.Keywords: Municipal wastes, fuzzy regression model, projection.