Bir iktisat politikası aracı olarak mali kural: Türkiye ve diğer seçilmiş OECD ülkeleri örneği

Abstract

Mali değişkenler üzerine sayısal sınırlamalar koyan mali kurallar, iktisat literatüründe önemli bir yer tutmaktadır. Ekonomik krizler ve izlenen yanlış maliye politikaları birçok ülkede bütçe açıklarına ve bunun sonucu olarak da kamu borç stoklarında artışa neden olmuştur. Özellikle bütçe açığı ve kamu borç stokları arasındaki karşılıklı nedensellik, bütçe açığı ve kamu borç stoklarının birbirlerini besleyen bir süreç içerisinde büyümesine neden olmuştur. Bu sorunu çözmek için birçok ülke mali kural uygulama yoluna gitmiştir.Literatürde mali kurallar dört grupta toplanmaktadır: Bütçe dengesi kuralları, borç kuralları, harcama kuralları ve gelir kuralları. Bu çalışmanın amacı, her bir mali kural değişkeninin, seçilen makroekonomik performans değişkeni üzerindeki etkisini test ederek, mali kural alanında OECD ülkelerinde ve Türkiye?de kural uygulamaları ile ulaşılan sonuçları ortaya koymaktır. Bu çerçevede her bir mali kural kategorisine ilişkin bir temel mali kural değişkeni ve makroekonomik performans göstergesi olarak belirlenen 4 temel değişken seçilmiştir. Makroekonomik performans göstergeleri olarak reel gayri safi yurtiçi hasıla büyüme oranı, enflasyon oranı, işsizlik oranı ve cari işlemler açığı seçilmiştir. Çalışmada ekonometrik yöntem olarak panel veri regresyon modeli kullanılmıştır. Çalışma 1994-2010 dönemini kapsamaktadır. Çalışmanın temel bulgularından birisi her ülkenin kendi öznel ekonomi-politik koşullarına göre farklı bir mali kural uyguladığıdır. Bununla birlikte mali kuralların bütçe açıklarının azaltılmasına, kamu borç stoklarının kontrol edilmesine, kamu harcamalarının daha verimli kullanımına ve kamu gelirlerinin daha etkin dağılımına katkı sağladığı ileri sürülebilir. Anahtar Kelimeler: İktisat politikası, maliye politikası, mali kural, OECD ülkeleri, Türkiye

Fiscal rules, imposing numerical limits on fiscal variables, are extensively analyzed in economics literature. Economic crises and wrong economic policies led to a rise in budget deficits and public sector debts in many countries. Due to two way causality between budget deficit and public sector debt, deficit and debt grow in a self-feeding manner. To solve this problem, governments in many countries implement fiscal rules.Fiscal rules are grouped into four categories in the related literature: Budget balance rules, debt rules, expenditure rules, and income rules. The purpose of this study is to test the effect of each fiscal policy rule variable on macroeconomic performance variables and determine the results of fiscal policy rules followed in 24 OECD countries and Turkey. In this framework, we have chosen four fiscal rule variables, one from each category, and four macroeconomic performance variables. Macroeconomic performance variables are growth rate of real gross domestic product, inflation rate, unemployment rate, and current account deficit. We use panel data regression modeling and cover 1994-2010 period in the study. One of the main findings of the study is the fact that each country follows a different fiscal rule on the basis of its own specific economic conditions. Another important finding of the study is that fiscal rules help reducing budget deficits, controlling public sector debts, improving the productivity of public expenditures, and enhancing the efficiency of the distribution of public sector incomes. Keywords: Economic policy, fiscal policy, fiscal rule, Turkey, OECD countries.