Niğde yerleşim alanı güney ve doğu kesimlerinin jeolojik ve tektonik özellikleri

Abstract

Bu çalışma, Niğde yerleşim alanı güney ve doğu kesimlerindeki yaklaşık 220 km2'lik alanın jeolojik ve tektonik özelliklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışma alanında temeli, Niğde Metamorfitleri'ne (Paleozoyik-Mesozoyik) ait birimler olan Gümüşler, Kaleboynu, Aşıgediği litodemleri ile bu birimleri keserek yerleşen Üçkapılı Granodiyoriti oluşturur. Bu birimlerin üzerine uyumsuz dokunakla gelen Kızılkaya İgnimbriti (Üst Miyosen-Pliyosen), Karataş Volkanitleri (Orta-Geç Pleyistosen) tarafından uyumsuz olarak üzerlenir. Kuvaterner yaşlı genç çökeller tüm birimleri uyumsuz olarak örter. Gümüşler ve Kaleboynu litodemleri, gnaystan; Aşıgediği Litodemi, mermer, amfibolit, amfibolşist, gnays ve tremolitşistten; Üçkapılı Granodiyoriti, granit ve granodiyoritten; Kızılkaya İgnimbriti tüf ve ignimbritten; Karataş Volkanitleri ise, vesiküler dokulu bazalttan oluşur.İnceleme alanında 2 profil hattında uygulanan elektrik rezistivite ve doğal potansiyel yöntemlerinden elde edilen grafiklere göre, Niğde Fayı, Niğde Masifi'nin KB'sında ve bu kenara paralel olarak KD-GB doğrultusunda uzanan, paralel-yarı paralel 3 segmentten oluşur ve 1750-2000 m genişliğinde bir fay zonudur. İnceleme alanındaki jeolojik veriler bunu desteklemektedir. Ayrıca, inceleme alanında çok sayıda fay tespit edilerek haritalanmış, Gümüşler ve Kurudere fayları ilk kez bu çalışmada adlandırılmıştır. Çalışma alanındaki birimlerden alınan kırık-çatlak duruşları, Kaleboynu ve Aşıgediği litodemleri ile Kızılkaya İgnimbriti'nin KB-GD doğrultusundaki basınç gerilmeleriyle deforme olduklarını gösterir.

This aim of the study is to reveal the geological and tectonic characteristics of the 220 km2 area in the southern and eastern parts of Niğde settlement area. The basis of study area is composed of the units belonging to Niğde Metamorphites (Paleozoic-Mesozoic), Gümüşler, Kaleboynu, Aşıgediği lithodems and Üçkapılı Granodiorite which cuts these units to locate. The Kızılkaya İgnimbrite (Upper Miocene-Pliocene) which overlying these units with discordantly contact, is discordantly overlain by the Karataş Volcanites (Middle-Late Pleistocene). Young Quaternary sediments cover all units discordantly. Gümüşler and Kaleboynu lithodemes consist of gneiss, Aşıgediği Lithodeme consist of marble, amphibolite, amphiboliteschist, gneiss and tremoliteschist, Üçkapılı Granodiorite consist of granite and granodiorite, Kızılkaya İgnimbrite consist of tuff and ignimbrite and Karataş Volcanites consist of textured basalts. According to the electrical resistivity and the graphs obtained from the self potential methods applied on the 2 profile lines in the study area, the Niğde Fault consists of 3 parallel and semi-parallel lines extending in the NWE massif and in the NE-SW direction parallel to the Niğde Massif. It is a fault zone of 1750-2000 m width. The geological data in the study area supports this. In addition, numerous faults were identified and mapped in the field, and Gümüşler and Kurudere faults were named for the first time in this study. The crack-fracture postures (duruş-ölçüm) taken from the study area indicate that Kaleboynu and Aşıgediği lithodemes and Kızılkaya İgnimbrites deformed by pressure stresses in NW-SE direction.