Gunyetü`t -Tâlibîn`de delil olarak kullanılan hadislerin tahric ve değerlendirilmesi (Edeb bölümü bağlamında)

Abstract

İnsan fıtratı için vazgeçilmez bir unsur olan vaaz ve nasihat, İslâm tarihinde Hz. Peygamber ve sonrasında uygulanmıştır. Hz. Osmanın şehid edilmesiyle vazların içerisine ideolojik ve mezhepsel görüşler katılarak, hadis uydurma faaliyeti ortaya çıkmıştır. Hicrî ikinci asrın sonlarına doğru vaaz edebiyatı alanında eserler kaleme alınmaya başlanmış, bu eserlerde terğib ve terhib içerikli hadisler işlenirken zayıf rivayetler kullanılmıştır. Bunun neticesinde vazlarda kullanılan zayıf ve uydurma rivayetler tetkik yapılmadan halka aktarılmış ve halkın dini algısında sapmalar meydana gelmiştir.Hicri VI. asırda yaşayan büyük İslam alimi Abdülkâdir Geylânî?nin hayatı, eserleri ve bu asrın siyasi ilmi ve kültürel durumu hakkında bilgiler verilmiştir. Klasik bir ilmihal mahiyetinde yazılan Abdülkâdir Geylânî?nin eseri Gunyetü?t-Tâlibîn?in edeb bölümündeki 85 hadis tahric edilip değerlendirilmiştir.

In the history of Islam, sermons and advice were used during the time of Prophet Muhammad and thereafter as these are considered to be indispensable factors for human nature. After the martyrdom of Caliph Uthman, ideological and denominational ideas were included in sermons thus giving rise to the use of fabricated Ahadith. Towards the end of the 2nd century Hijra, works in the field of sermon literature started to be written. In these works, Ahadith including tergib-encouragement and terhib- intimidation, were examined although weak reports were used. These weak and fictitious reports that were used in sermons were publicized without being scrutinised, resulting in the occurrence of deviations in the religious sense of the people. Information about the life of the influential Islamıc scholar Abd al-Quadir al Jilani who lived in the 6th century Hijra, including his works and the prevailing political, cultural and scientific condition were provided. 85 Ahadith in the section on manners in Abd al-Quadir al Jilani's work entitled Gunyetu-t Talibin, which was written as an intented classical catechism, were scrutinized and assessed.