Acil servise başvuran ve/veya kabul edilen erişkin hastalardan acil ciddiyet indeksi(esı/emergency severity indeks) 1 ve 2 seviye olanlarda (kritik hasta) mortalite, yatış ve taburculuğu öngörmede glasgow koma skalası(gks) puanı, avpu(alert, verbal yanıt, ağrı yanıtı, cevapsızlık) skala değerlendirmesi, karşılanan sistemik inflamatuar yanıt sendromu(sırs) kriterleri, qsofa puanı ve seçilmiş arteryel kan gazı parametre(baz açığı, ph, laktat) seviyelerinin prediktif değeri

Abstract

AMAÇ: Acil servislerdeki yoğunluk, hastane kaynaklarıve sağlık personeli sayısın-daki yetersizlik gibi nedenlerden dolayıacil servislerde hasta seçimi önemli bir hal almaktadır. Acil müdahaleye en fazla ihtiyacıolan, kritik hasta olarak adlandırılan hasta gurubunun tespiti ve tedavilerinin hızlıca yapılmasıgerekmektedir. Yapmışolduğumuz çalışmamızda, acil servi-se başvuran ve/veya kabul edilen erişkin hastalardan ESI 1-2 seviye olanlarda (kritik hasta) mortalite, yatışve taburculuğu öngörmede GKS puanı, AVPU skala değerlendirmesi, SIRS skoru, qSOFA puanıve seçilmişkan gazılaboratuar değerlerinin(BE, pH, Laktat) değerliliğini ve bunların birbirine olan üstünlüklerini tayin etmeyi amaçladık. MATERYAL VE METOT: Çalışmamıza 868 ESI 1-2 grubu hasta dahil edildi. Bun-ların 397 (%45,7)'si kadın, 471(%54,3)'i erkek idi. Hastaların yaşortalaması68.99±19.04 ola-rak bulunmuştur. Bu hastaların başvuru/acil servise kabul esnasındaki GKS puanları, AVPU skala değerlendirmeleri ve qSOFA Puanlarıkaydedildi. SIRS'ın karşılanan her bir parametre-sine 1 puan verilerek elde edilen SIRS Skor hesaplamalarıise rutin labortauvar sonuçlarıve başvuru anındaki vitallerden yararlanılarak hesaplandı. pH, BE ve laktat değerleri de yine bu rutin tetkiklerden elde edildi. Hastalar veya yakınları1 hafta ve 1 aylık süre sonlarında telefon-la aranarak klinik durumla ilgili(ölüm var/yok) bilgi alındı. Telefonla ulaşmanın yanında klinik durumlar Hastane Bilgi Yönetim Sistemi(HBYS) üzerinden de teyit edildi. BULGULAR: ESI 1-2 grubu hastalarda 7 ve 30 günlük mortalite incelemelerinde GKS kesim noktalarısırasıyla ≤13 ve ≤14 olarak bulunmuştur. AVPU skala değerlendirmesin-de 7 ve 30 günlük mortalite incelemelerininher ikisinde de AVPU kategorisi A dışıolanlar (V,P veya U)'da mortalite oranıdaha yüksek bulunmuştur. SIRS skorunun 7 ve 30 günlük mortalite incelemelerinin her ikisinde de kesin noktası>1 olarak tespit edilmiştir. qSOFA pua-nının 7 ve 30 günlük mortalite incelemelerinin her ikisinde de kesim noktası>0 olarak bulun-muştur. Kan gazıpH'sinin kesim noktaları7 ve 30 günlük mortalite incelemelerinde sırasıyla ≤7,35 ve ≤7,32 olarak tespit edilmiştir. Kan gazıBE'sinin 7 ve 30 günlük mortalite incelemele-rinde kesim noktalarısırasıyla ≤-4,3 ve ≤-1,8 olarak tespit edilmiştir. Kan gazılaktat seviyesi kesim noktaları7 ve 30 günlük mortalite incelemelerininher ikisinde de >2,1 olarak tespit edilmiştir. Çalışmamıza göre 7 ve 30 günlük takiplerin her ikisinde de mortalite durumunu öngörmede qSOFA; GKS, SIRS ve pH parametrelerinden; BE ve laktat seviyeleri de pH'den daha iyi tahminde bulunmaktadır. 30 günlük takipte ayrıca qSOFA; GKS, pH, BE ve laktat parametrelerinin tümünden; SIRS, BE ve laktat seviyeleri pH'den ve son olarak da GKS; pH ve BE parametrelerinden daha iyi tahminde bulunmaktadır. SONUÇ: Yatışveya taburculuk kararının göreceli bir durum olabilmesi nedeniyle ESI 1-2 grubu hastalarda dahi taburculuk ve yatışıöngörmede hangi parametrenin başarılıolduğu ya da hangi parametrenin daha üstün olduğu konusunda tarafsız olduğunu savunacağımız bir sonuç elde edilememiştir. Sonuç olarak; daha sensitif ve daha spesifik mortalite tahminleri için, kritik hasta olarak ifade edilen ES 1-2 triyaj kategorisindeki hastalar başta olmak üzere tüm tiryaj kategorilerinde, mortalite ve morbiditeyi öngören marker, vital bulgu ve skorlama sistemlerinin çeşitli kombinasyonlarının değerlendirildiği daha fazla sayıda çalışmaya ihtiyaç vardır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: mortalite, GKS, AVPU, qSOFA, SIRS, pH, baz açığı, laktat

OBJECTIVE:Patient selection is important in emergency services due to the density of emergency services, lack of hospital resources and lack of health personnel. The most urgent need of emergency intervention, the so-called critical patient group needs to be identified and treated quickly. In our study we evaluated in predicting mortality, hospitalization and discharge and their advantages over each other of the GCS score, AVPU scale assessment, SIRS score, qSOFA score and selected blood gas laboratory values (BE, pH, lactate) in ESI 1-2 level (critically ill) patients who arrived to the emergency department and or admited. MATERIALS AND METHODS:868 ESI 1-2 patients were included in the study. Of these, 397 (45.7%) were female and 471 (54.3%) were male. The mean age of the patients was 68.99 ± 19.04. GCS scores, AVPU scale evaluationsand qSOFA scores of these patients at admission / admission were recorded. SIRS scores were calculated by assigning 1 point to each parameter of SIRS, and routine laboratory results and vitals at the time of admission were calculated. pH, BE and lactate values were also obtained from these routine tests. Patients or their relatives were contacted by phone at the end of 1 week and 1 month period to obtain information about the clinical condition (death / no death). In addition to accessing the telephone, clinical conditions were confirmed by the Hospital Information Management System (HBYS). RESULTS:The GCS cut-off points were ≤13 and ≤14 in the 7 and 30-day mortality studies in ESI 1-2 patients, respectively. In the AVPU scale assessment, mortality rates were higher in non-AVPU category A (V, P, or U) inboth 7 and 30-day mortality investigations. The exact point of the SIRS score in both 7 and 30-day mortality studies was> 1. The cut-off point of the qSOFA score was found to be >0 in both 7 and 30-day mortality investigations. The cut-off points of blood gas pH were found to be ≤7.35 and ≤7.32 in 7 and 30-day mortality investigations, respectively. The cut-off points of blood gas BE at 7 and 30 days were found to be ≤-4.3 and ≤-1.8, respectively. Blood gas lactate level cut-off points were found to be > 2.1 in both 7 and 30-day mortality investigations. According to our study, in both 7 and 30 days follow-up to predict mortality qSOFA bettrer than GCS, SIRS and pH parameters; BE and lactate levels also better than pH. 30-day follow-up also qSOFA beter than GCS, pH, BE and lactate parameters; SIRS, BE and lactate levels were better than pH and finally GCS beter than than pH and BE parameters.CONCLUSION: As the decision of hospitalization or discharge can be a relative situation, even in ESI 1-2 group patients, wecannot conclude a neutral terms of which parameter is successful or which one more usedull in predicting discharge and hospitalization. As a result; for more sensitive and more specific mortality estimates for predicting mortality and morbidity in all clustering categories, particularly those in the ES 1-2 triage category, which are expressed as critical patients, more studies are needed that involving the various combinations of marker, vital signs and scoring systems. KEY WORDS:day-mortality, GCS, AVPU, qSOFA, SIRS, pH, base excess, lactate