Cari işlemler açığı-bütçe açığı ilişkisi: 1950-2012 dönemi Türkiye uygulaması

Abstract

Çalışmada cari işlemler açığı ile bütçe açığı arasındaki ilişki incelenmiştir. İlk bölümde cari işlemler hesabı ele alınmış, cari işlemler dengesini etkileyen faktörler ve cari işlemler dengesini açıklamaya yönelik yaklaşımlar ile cari işlemler hesabı denge ve dengesizlik durumları anlatılmıştır. İkinci bölümde bütçe kavramı, bütçe dengesi ve dengesizlik durumlarına yer verilmiş, bütçe açığının nedenleri, bütçe açığı ile ilgili teorik yaklaşımlarla cari işlemler açığı ve bütçe açığı ilişkisi ile ilgili teorik yaklaşımlar anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise 1950-2012 dönemine ait yıllık verilerle Türkiye ekonomisi için bütçe açığı ile cari işlemler açığı arasındaki nedensellik ilişkisi eşbütünleşme analizi ve Granger nedensellik testi kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonuçları 1950-2012 döneminde bütçe açığı ile cari işlemler açığı arasında uzun dönemli bir ilişki olduğunu göstermiştir. İlişkinin yönünü belirlemek amacıyla yapılan nedensellik test sonuçlarına göre bütçe açıklarından cari işlemler açığına doğru aynı zamanda cari işlemler açığından bütçe açığına doğru iki yönlü nedensellik ilişki bulunmuştur.

The relationship between the current account deficit and budget deficit is examined in this study. In first section, current accounts are discussed, factors affecting the current accounts balance and approaches explaining the current accounts balance and current account balance with in balance and unbalance are explained. In second section, the budget balance and unbalance are discussed, then the reasons of budget deficit, theoretical approaches appertaining to budget deficit with current accounts deficit and budget deficit relationship are explained with theoretical approaches. In third section, for Turkey's economy with annual datas in 1950-2012 and causality relationship between current accounts deficit and budget deficit with cointegration analysis and Granger causality tests are explained. Results of the analysis 1950-2012 period showed that there is a long-run relationship between the budget deficit with the current account deficit. With the aim of determining the direction of relation, according to causality test results, from budget deficit to current accounts deficit in the same time from currents accounts deficit to budget deficit are found two-way causality relationships.