Abdominal cerrahi geçirecek diyabetli hastalarda perioperatif glisemi takip protokolünün hastaların glisemi sonuçlarına etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, abdominal cerrahi geçirecek diyabetli hastalarda ameliyat öncesi, sırası ve sonrası uygulanan glisemi takip protokolünün hastaların glisemik kontrolleri üzerine olan etkisini belirlemektir. Bu araştırma prospektif randomize olmayan kontrollü klinik bir araştırmadır. Araştırma örneklemini Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği'nde Eylül 2017- Aralık 2018 tarihleri arasında elektif major abdominal cerrahi geçiren 25'i kontrol grubu, 22'si müdahale grubu olmak üzere 47 hasta oluşturmaktadır. Kontrol grubundaki hastalara kliniğin rutin glisemi takip yaklaşımı, müdahale grubundaki hastalara güncel rehberlerle birlikte Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği öğretim üyeleri, Genel Cerrahi Kliniği öğretim üyeleri ve cerrahi hemşirelerinin ortak görüşlerinden yararlanılarak geliştirdiğimiz glisemi takip protokolü uygulanmıştır. Araştırmada önce kontrol grubuna ait veriler toplanmış, daha sonra protokol kliniğe tanıtılmış ve sonrasında müdahale grubuna ait veriler toplanmıştır. Araştırmada her iki gruptaki hastaların sosyo-demografik ve hastalık bilgileri, Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri (STAI) puanları, ameliyat öncesi, ameliyat sırası ve ameliyat sonrası dönemde hastaya ait glisemi ve glisemi değerlerini etkileyebilecek veriler ve hemşirelerin protokolden memnuniyet puanları kaydedilmiştir. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistikler, Ki-kare, Fisher Kesin Ki-kare Testi, Bağımsız Örneklemlerde T-testi ve Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Araştırmada ameliyat sırasında hiperglisemi gelişme insidansı müdahale grubunda %27,3, kontrol grubunda %58,3 olarak saptanmış ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Araştırmada hastaların insülin infüzyonu sırasında glisemi değerlerinin hedef aralıkta seyretme oranları müdahale grubunda (%76), kontrol grubundan (%35 ) daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Araştırmada hastaların insülin infüzyonu sırasında glisemi değerinin, hiperglisemiden hedef glisemi aralığa ulaşma süresi müdahale grubunda (6 saat) kontrol grubu ile (15 saat) karşılaştırıldığın da daha kısa olduğu saptanmıştır (p<0,05). Yoğun bakım ünitesinde insülin tüketim miktarı, müdahale grubundaki hastalarda daha az bulunmuştur (p<0,05). Protokolü kullanan hemşirelerin protokolden memnuniyet düzeyleri (% 92,61±7,93) oldukça yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, bu araştırmada kullanılan glisemi takip protokolü cerrahi hastalarının glisemi kontrolünü sağlamada etkili ve güvenilirdir. Cerrahi süreçte hastalarının glisemi kontrolünün sağlanmasında glisemi takip protokollerinin kullanılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Cerrahi ve Diyabet, Glisemik Kontrol, Glisemi Protokolü, Glisemi Yönetimi, Hemşirelik, Perioperatif Glisemik Kontrol, Stres Hiperglisemi.

The aim of this research is to determine the effect of preoperative, intraoperative, and postoperative glycemic surveillance protocol on the glycemic control of the diabetic patients undergoing abdominal surgery. This research is a prospective non-randomized clinical research. The patients of the research consisted of 25 patients in control group, 22 patients in intervention group, total 47 patients undergoing elective major abdominal surgery between September 2017 and December 2018 at Gülhane Training and Research Hospital, Department of General Surgery. The routine glycemia surveillance approach of the clinic was applied to the patients in the control group, whereas glycemia surveillance protocol was applied to the patients in the intervention group by using current guidelines and common views of the lecturers of the Department of Endocrinology and Metabolism Diseases, the faculty members of the General Surgery Clinic and the surgical nurses. The data of the control group were collected first and then the protocol was introduced to the clinic and finally the data of the intervention group were collected. During the research, socio-demographic and disease information, State and Trait Anxiety Scale (STAI) scores and the data that may affect the glycemia of the patient before, during and after the surgery were recorded for each patients group. And also protocol satisfaction of nurses were recorded. Descriptive statistics, Chi-square, Fisher's exact chi-square test, Unpaired T-test and Mann-Whitney U test were used for data analysis. In the research, the hyperglycemia development incidence in the intraoperative period was found %27,3 in the intervention group, and %58,3 in the control group therefore the difference was found statistically significant (p <0.05). The rates of glycemia value in the target range during insulin infusion were %76 in the intervention group and %35 in the control group therefore the rate was higher in the intervention group (p <0.05). The reaching duration of glycemia value from the hyperglycemia to the target glycemia interval during the insulin infusion was 6 hours in the intervention group whereas it was 15 hours in control group therefore it was shorter in the intervention group (p <0.05). It was found that, the amount of insulin consumption was less for the intervention group in the intensive care unit (p <0.05). Nurses using the protocol stated their satisfaction levels as 92.61 ± 7.93%. In conclusion, the glycemia surveillance protocol used in this research is effective and reliable on glycemia control of surgical patients. Usage of glycemic surveillance protocols is recommended on glycemia control of patients during surgery.Key Words: Surgery and Diabetes, Glycemic Control, Glycemia Protocol, Glycemia Management, Nursing, Perioperative Glycemic Control, Stress Hyperglycemia.