Kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarında psikolojik dayanıklılık ve hayatın anlamının yaşanan semptomlar üzerine etkisi

Abstract

Giriş: Kanser tedavi yöntemlerinden biri olan kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek ya da bu hücrelerin büyümesini kontrol etmek amacıyla uygulanmaktadır. Tedavi süresince yalnızca kanserli hücreler yok edilmeye çalışılsa da normal vücut hücreleri de zarar görmekte ve bunun sonucunda birçok semptom meydana gelmektedir. Ortaya çıkan bu semptomlar hastaların yaşam kalitesini ileri derecede bozmaktadır. Bu araştırma kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarında psikolojik dayanıklılık ve hayatın anlamının yaşanan semptomlar üzerine etkisini belirlenmek amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırma Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı'nın Ayaktan Kemoterapi Ünitesi'nde Haziran-Ekim 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmaya gönüllü 201 hasta dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri `Kişisel Bilgi Formu`, `Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği`, `Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği` ve `Yaşam Tutumu Profili Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizler IBM SSPS 25.0 programı kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde ortalama ve standart sapma değerleri, frekans ve yüzde analizleri, Pearson Korelasyon ve Lineer Regresyon analizleri, bağımsız gruplarda t-testi analizleri yapılmıştır.Bulgular: Araştırmada hastaların en sık yaşadıkları semptom halsizlik (%83,7), en şiddetli yaşadıkları semptom saç dökülmesi (%51,5) ve hastada en fazla sıkıntı yaratan semptom ise yiyeceklerin tadında değişiklik (%20,9) olarak belirlenmiştir. Araştırmada toplam Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği puan ortalaması 1,44±0,47, Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği puan ortalaması 21,06±4,13, Yaşam Tutum Profili Ölçeği puan ortalaması ise 162,71±14,67 olarak bulunmuştur. Toplam Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği puanı üzerine alınan kür sayısının pozitif yönde (F=4,677; t=2,163; p=0,032), Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (F=28,442; t=-5,333; p<0,001) ve Yaşam Tutumu Profili Ölçeği'nin yaşama dair seçim/sorumluluk alt boyutu puanının (F:4,531; t=-2,213; p=0,028) ise negatif yönde anlamlı etkisi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, metastaz varlığı ile toplam MemorialSemptom Değerlendirme Ölçeği puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (t=2,944; p=0,004). Metastazı olan hastaların toplam Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği puan ortalamaları daha yüksektir (p<0,05).Sonuç: Araştırma bulgularına göre; kür sayısının fazla olması ve metastaz varlığı kemoterapi tedavisi gören hastaların yaşadıkları semptomları artırmaktadır. Hastaların psikolojik dayanıklılıklarının ve yaşama dair seçim/sorumluluk alma durumlarının artması ise yaşadıkları semptomları azaltmaktadır. Araştırma sonuçlarının kemoterapiye bağlı semptomların azaltılmasına yönelik girişimlerin planlanmasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Introduction: Chemotherapy, one of the cancer treatment methods, is applied to destroy or control the growth of cancer cells. Although only cancer cells are tried to be destroyed during treatment, normal body cells are also damaged, and as a result of this, many symptoms occur. These symptoms adversely affect the quality of life of the patients. This study was conducted to determine the effects of psychological resilience and the meaning of life on the symptoms experienced in cancer patients receiving chemotherapy treatment.Material and Method: This descriptive study was conducted in the Outpatient Chemotherapy Unit of the Medical Oncology, Department of Internal Medicine, Gülhane Training and Research Hospital, between June and October 2019. A total of 201 patients were included in the study. Data were collected by using `Personal Information Form`, `Memorial Symptom Assessment Scale (MSAS)`, `The Brief Resilience Scale (BRS)` and `Life Attitude Profile-Revised Scale (LAP-R)`. Statistical analyzes were performed using IBM SSPS 25.0 program. Data analysis, mean and standard deviation values, frequency and percentage analyses, Pearson Correlation and Linear Regression analyzes and t-test analyzes in independent groups were performed.Results: The most common symptom of the patients was lack of energy (83,7%), the most severe symptom was hair loss (51,5%) and the most distressing symptom was the change in the way food tastes (20,9%). In the study, the average total score of the Memorial Symptom Assessment Scale was found to be 1,44±0,47, the average score of the Brief Resilience Scale was 21,06±4,13, and the Life Attitude Profile-Revised Scale score was 162,71±14,67. The total number of cures taken on the Memorial Symptom Assessment Scale score was positive (F=4,677; t=2,163; p=0,032); the Brief Resilience Scale (F=28,442; t=-5,333; p<0,001) and the subscale score of the choice/responsibleness for life (F:4,531; t=-2,213; p=0,028) was found to have a significant negative effect. In addition, a statistical significant difference was found between the presence of metastasis and the Total Memorial Assessment Scale(t=2,944; p=0,004). The Total Memorial Symptom Assessment Scale scores were higher in patients with metastasis (p<0,05).Conclusion: According to the research findings; the number of cures and the presence of metastases increase the symptoms experienced by chemotherapy patients. Psychological resilience of the patients and their increasing choice/responsibleness for life decreases their symptoms. The results of the study are thought to be guiding in the planning of interventions to reduce the symptoms related to chemotherapy.