Türk bütçe sisteminde yönetişimin yeri ve katılımcı bütçe üzerine bir inceleme; Manisa ili örneği

Abstract

Geçmişten günümüze değişen ve gelişen şartlara uyum sağlamaya çalışan devlet bütçeleri kamu harcamalarında etkinlik ve şeffaflık sağlayabilmek adına çeşitli yollar izlemektedir. Bu yollar kamu yönetimlerinde devlet bütçeleri olarak ortaya çıkmaktadır. 21. yüzyıl kamu yönetimleri yönetişim kavramını özellikle yerel yönetim bütçelerinde hayata geçirmek istemektedirler. Dünya üzerinde ve Türkiye'de demokratik, katılımcı, şeffaf ve hesap verilebilir devlet bütçeleri oluşturma amacıyla katılımcı bütçeyi farklı yol ve yöntemle deneyimlemiş ve deneyimlemeye devam etmektedir. Katılımcı bütçe, yerel yönetimlerin bütçelerinin katılımcı esaslarla hazırlanmasıdır. Katılımcı bütçenin hayata geçirilmesinde başta devletin daha sonra da yerel yönetimlerin ve katılımcı halkın bu konudaki isteği oldukça belirleyicidir. Katılımcı bütçede aktif olacak vatandaş bu konuda en azından katılımcı bütçeye dair bilgi, toplumsal konulara karşı ilgili, vatandaş olma bilincine sahip bireyler olmalıdır.Bu çalışmada birinci bölümde devlet bütçesinin kavramsal çerçevesi ifade edilmiştir. Bütçe hakkı ve çeşitli ülkelerde bütçe hakkının nasıl kazanıldığının vurgusu yapılmıştır. İkinci bölümde iletişim ve yönetişim kavramları açıklanmış olup siyaset ve yönetişimin özellikle yerel siyasetle ilişkisi ifade edilmiştir. Siyaset ve bütçe ile ilişkili olan yönetişim kavramının unsurları, devlet bütçesi ile ilişkilendirilerek açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise katılımcı bütçe tanımlanarak, katılımcı bütçenin tarihsel süreci açıklanmıştır. Katılımcı bütçeyi ilk olarak uygulayan Porto Alegre katılımcı bütçe modeli anlatıldıktan sonra diğer dünya ülkelerinde gerçekleştirilen katılımcı bütçe örnek uygulamalarına bu bölümde yer verilmiştir. Ardından Türkiye'de katılımın ne ifade ettiği belirtilmiştir. Dördüncü ve son bölümde ülkemizde katılımcılığa dair gerçekleştirilen proje ve ortaklık çalışmaları ifade edilmiştir. Türkiye'de uygulanan katılımcı bütçe örnekleri ifade edildikten sonra Manisa Büyükşehir Belediyesi ve katılım olgusu gerek stratejik planlarla ve performans programlarıyla gerekse faaliyet raporlarıyla ilişkilendirilmiştir. Manisa Büyükşehir Belediyesi'nde vatandaş katılımın hangi uygulamalarla gerçekleştirildiği ifade edildikten sonra Manisa Büyükşehir Belediyesi'ne dair birtakım belediye bütçesi gelir, gider gerçekleşmeleri tablolar halinde sunulmuştur. Bu bölümde son olarak Manisa Büyükşehir Belediyesi merkez ilçeler meclis üyeleri ile yapılan anket araştırmasının sonuçları istatistiki bilgilerle incelenerek pekiştirilmiştir. Anket çalışması ile birlikte gerçekleştirdiğimiz görüşme tekniği tüm katılımcılara uygulanmıştır. Katılımcılar, Manisa Büyükşehir Belediyesi merkez ilçeler meclis üyeleri ve iki bürokrattan oluşmaktadır. Görüşme sonuçlarından elde ettiğim tüm ifadeleri tırnak içinde belirterek ilgili başlıkların altında değerlendirmeye almış bulunmaktayım. Bu açıdan anket sonuçlarının güvenilir olduğu izlenirken görüşme sorularına verilen yanıtların çeşitlilik arz ederek her bir katılımcının görüş ve önerisini doğrudan ve tarafsız olarak çalışmaya aktarmış bulunmaktayım. Ve son olarak Manisa Büyükşehir Belediyesi merkez ilçeler için örnek katılımcı bütçe rehberi ile çalışmayı sonlandırmış bulunmaktayım. Katılımcı bütçe uygulaması, kamu yönetiminde ve devlet bütçesinin gerçekleştirilmesinde kaynakların etkin ve verimli kullanılabilmesi adına modern, demokratik ve şeffaf bir uygulamadır. Katılımcı bütçenin uygulama alanının genişletilmesi, yönetişim olgusuyla birlikte sürdürülebilir kentlerin oluşturulabilmesi amacıyla daha fazla kentte aktif olarak uygulanması ülkenin demokratik yönetimi ve ekonomisi açısından olumlu etkiler taşıyacağını ifade etmekteyim.

State budgets that have been changed from past to present and tried to adapt to developing conditions have updated themselves to be able to obtain efficiency in public expenditures with transparency facts.In an effort to create democratic, participatory, transparent and accountable state budgets, lots of countries around the world have experienced participatory budget with different ways and methods and have been continuing to experience.Participatory budget is the preparation of local governments' budgets with participatory principles. In the first instance enthusiasm of state secondly request of local governments and people in this issue are rather determinative in putting into practice of participatory budget. Citizen that will be active in participatory budget must possess information and enthusiasm on this issue. In this study the conceptual framework of the state budget is expressed in the first chapter. Budget right and how to earn budget right in diverse countries are emphasized. In the second chapter, communication and governance concepts are explained and relation of politics and governance with particularly local politics is expressed. Components of governance concept relating to politics and budget are explained by associating state budget. In the third chapter, the definition concerning participatory budget and historical course of participatory budget are stated. After explaining Porto Alegre participatory budgetary model that implemented participatory budget first, participatory budgetary practices carried out in other world countries are included in this chapter. Next, It is expressed what the participation in Turkey means. In the fourth and last chapter, project and partnership studies carried out regarding participation in our country are explained. After explaining examples of participatory budget being implemented in Turkey, Manisa Metropolitan Municipality and participation phenomenon are related to not only strategic plans and performance programs but also activity reports. After stating with which practices citizen participation is carried out at Manisa Metropolitan Municipality,realization of some municipal budgetary revenue and expenditure concerning Manisa Metropolitan Municipality is presented in tabular form. Finally in this chapter, results of the survey study carried out with Manisa Metropolitan Municipality central district council members are consolidated by being examined with statistical information. I have taken all the expressions I obtain from the interview results into evaluation by implementing interview technique we conducted together with the questionnaire on all participants (Manisa Metropolitan Municipality central districts and two bureaucrats) by specifying in quotes under the relevant headings.In this respect,while it is deduced the results of survey are reliable,I have underlined diversity of responses given to interview questions and each participant's opinion and proposal exactly. And finally, I have concluded the study with exemplary participatory budgetary guide for Manisa Metropolitan Municipality central districts.Participatory budgetary application is a modern,democratic and transparent applicant in favour of effective and efficient use of resources in public administration and realization of state budget.In my opinion, expansion of participatory budget's application area and making it active as a school of democracy in more cities in an effort to create sustainable cities with governance phenomenon will have positive effects on country's government and economy.