Değerli ve yarı değerli süstaşları ve mücevherlerde sahte ve ayıplı ürünlerin ayırt edilmesinin hukuksal yönden önemi ve adli gemoloji

Abstract

Gelişen teknoloji ile beraber pek çok farklı disiplin için yeni analiz ve araştırma yöntemleri de ortaya çıkmaktadır. Adli bilimler bu yeni teknoloji konsepti içinde oldukça hızlı bir ilerleme göstermiştir. Adli Bilimler laboratuvarları yakın zamanlara kadar bilinmez ve meçhul olarak kabul edilen algı ve olguları bilimin izin verdiği sınırlar içerisinde açık bilinirliklere ve bulunurluklara dönüştürmüştür. Tarihin eski dönemlerinden itibaren süstaşlarının ışıltılı dünyası insanoğlunu etkilemiş ve farklı algı ve ilgi seviyelerinde süstaşları insanoğlunun hayatına girmiştir. Günümüzde en genel ifadesi ile süstaşları farklı formları ile endüstriyel amaçlardan, ekonomik değer ifade eden tasarruf aracı olmasından bir mübadele aracı olarak kullanımına kadar son derece çeşitli amaçlara hizmet eden bir şekilde kullanılır olmuştur.Alım satıma konu olması kendi özel piyasasını, standartlarını, normlarını oluşturması ve bir sektör halini alması genel olarak olumlu süreçler altında gelişse dahi normal insan davranış anomalisi olarak tarif edilebilecek suç eylemine konu teşkil etmesi engellenememiştir.Ülkemizde göreceli olarak yeni gelişmeye başlayan süstaşı ve değerli taş sektörü, sektörün ana paydaşlarından olan tüketici bileşeni itibari ile ve genel hukuk sistemimiz içindeki 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde incelendiğinde mevcut düzenlemelerin ve yaklaşımların karşılaşılan ve olası sorunlara gereken etkinlikte ve basitlikte cevap veremediği tespit edilmiştir. Bu tespitten yola çıkılarak öncelikle 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Yönetmeliği ve ilgili mevzuatı incelenmiştir. Yapılan mevzuat taraması ve analizler sonucu gelişen teknolojiye paralel olarak gelişen gemoloji (taş bilimi) çalışmalarının laboratuvar kabiliyetleri ve uygulamaları araştırılmış; bu araştırmalar sonucunda ülkemizin bu sahadaki bilimsel çalışmalarının, imkân ve oluşan uzmanlıklarının sektörün ve adalet mekanizmasının ihtiyaçlarına cevap verebilir seviyede olduğu sonucuna varılmıştır.

Nowadays, with the most general expression, gemstones with a variety of forms have been used for serving a wide variety of purposes ranging from industrial purposes to economic value as a means of saving, as a means of exchange.The fact that it constitutes its own private market, standards and norms, which is the subject of buying and selling, could not prevent to constitute a subject of criminal action which can be described as normal human behavior anomaly even though it is generally developed under positive processes.It has been found that the gemstones and precious stone sector, which has recently begun to develop in our country, the existing regulations and approaches cannot respond effectively and simply to possible problems when they are examined in terms of the consumer composition from the main stakeholders of the sector and under the Law on the Protection of Consumer No 6502 in our general legal system. Looking at this fact, firstly, the Law and Regulation on the Protection of Consumer No 6502 and related legislation have been examined.According to the results of the literature review and the analysis, the laboratory capabilities and applications of the gemological (science of gems) studies, evolving in parallel with developing technology, have been researched and as a result of these investigations, it has been deduced that the scientific studies, opportunities and emerging expertise of our country is in a position to respond to the needs of the sector and the justice mechanism in this field.