Spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında kraliçe arı sendromu

Abstract

Bu araştırma; spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında çalışan kadın akademisyenlerin çalışma hayatında; hedefledikleri üst yönetim pozisyonlarına ulaşan ve kazandıkları pozisyonda rekabet ortamı oluşmasına izin vermeyip, yetkisini ve kişisel çabalarını kullanarak diğer kadınların kariyer hedeflerinin gerçekleşmesini engellemeye çalışan kadınlar (kraliçe arılar) sebebiyle, kariyerlerinin bir üst kademesine geçiş aşamasının sağlanamaması ile sonuçlanabilen engellerle karşılaşıp karşılaşmadıklarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Araştırma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; kadınların toplum ve iş hayatındaki yeri ile ilgili literatür sunulmaktadır. İkinci bölümde; kadınların çalışma hayatlarında karşılarına çıkan veya çıkartılan engellerden olan `cam tavan sendromu` ile `kraliçe arı sendromu` kavramları ile ilgili detaylı bilgiler yer almaktadır. Üçüncü bölümde; araştırmanın metodolojisi anlatılmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yönteminden faydalanılmıştır. Veri toplama aracı olarak; yüz yüze görüşme yöntemi seçilmiş, örneklem grubu olarak Spor Bilimleri Fakültesi ve/veya Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu'nda çalışan kadın akademisyenler ölçüt örneklem seçme yolu ile belirlenmiş ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan 29 kadın akademisyen ile görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler Nvivo programı ile analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde; araştırmanın bulgularına ve yorumlarına yer verilmektedir. Beşinci ve son bölümde ise sonuç ve öneriler kısmı yer almaktadır. Araştırma sonucunda, spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında çalışan kadın akademisyenlerin çoğunluğunun kendi ön yargıları sebebiyle cam tavan sendromu yaşadıkları ve kadın yöneticileri tarafından da kraliçe arı sendromuna maruz kaldıkları bulunmuştur. Anahtar kelimeler: cam tavan sendromu, kraliçe arı sendromu, spor, üniversite, kadın akademisyenler.

This study is conducted to determine whether the female academicians who work in higher education institutions offering sport education face with obstacles that may hinder them from promoting to a higher position in their careers because of other women in higher positions (the queen bees) trying to prevent them from attaining their career goals by not allowing the competitive sphere and by using their authority and personal efforts. The study consists of five chapters. In the first chapter, the literature related to the role of women in the society and professional life. In the second chapter, the detailed information about the notions of `glass ceiling syndrome` and `queen bee syndrome` which are faced by women in their working lives are presented. In the third chapter, the methodology of the study is explained. Qualitative research methods are utilized in the present study. Face to face interview method is chosen as the data collection tool and the interviews with 29 volunteering women academicians are made upon choosing the women academicians working at Faculty of Sport Sciences and/or School of Physical Education and Sport Sciences as the sampling group. The data collected are analyzed through the Nvivo software. In the fourth chapter, the findings of the study and the discussions are presented. In the fifth and the last chapter are the conclusion and further recommendations sections. As a result of the study, it is found that the majority of the women academicians working in the higher education institutions offering sport education experience the glass ceiling syndrome due to their own prejudices and they are also exposed to the queen bee syndrome by their women administrators. Key words: glass ceiling syndrome, queen bee syndrome, sport, university, women academicians