Türk edebiyatının ilk romancı kadını Fatma Aliye`nin direnen kadınları

Abstract

ÖZETTÜRK EDEBİYATI'NIN İLK ROMANCI KADINI FATMA ALİYE'NİN DİRENEN KADINLARITürk Edebiyatı'nın ilk romancı kadını unvanına sahip olan Fatma Aliye Hanım, 1862 yılında İstanbul'da dünyaya gelir. Fatma Aliye Hanım, Osmanlı Devleti'nde tarihçi ve hukukçu olarak görev yapmış olan önemli bir devlet insanı Ahmet Cevdet Paşa'nın kızıdır. Küçük yaşlardan itibaren eğitim-öğretime ilgili olan Fatma Aliye Hanım, toplumsal sorunlara karşı bilinçli ve duyarlıdır. Bu sorunlar içerisinde romanlarında ısrarla üzerinde durduğu kadınının eğitimi, kadın hakları, toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi konular yer alır. Geleneksel anlamdaki kadın-erkek rollerini tersine çevirmeyi amaçlayan Fatma Aliye Hanım, romanlarında kadınları merkezde tutarak onları ön plana çıkarmayı amaçlar. Geleneksel ataerkil anlayışın aksine kadın ve erkeğin eşit olması gerektiğini savunur.Bu tezin birinci bölümünde Fatma Aliye Hanım'ın yaşadığı Osmanlı Dönemi'nin tarihsel ve sosyolojik bir incelemesi yapılır, ikinci bölümde feminist teoriler içerisinde ilk ortaya çıkan liberal feminist teori üzerine detaylı bir inceleme yapılır. Son olarak üçüncü bölümde ise, Fatma Aliye Hanım'ın hayatı ve eserlerine değinilir ve bu eserler içerisinde tarih sırasına göre Refet, Udi ve Enin romanları üzerinde durularak Fatma Aliye Hanım'ın kadının eğitim, çalışma yaşamı, özel-kamusal alan ayrımı, aile-evlilik ve hukuk gibi konular içerisindeki konumu üzerine yaptığı değerlendirmeler liberal feminist teori ışığında yorumlanır.Anahtar Sözcükler: Osmanlı Dönemi, Fatma Aliye Hanım, toplumsal cinsiyet, liberal feminist teori, aile, toplum

ABSTRACTRESISTING WOMEN OF FATMA ALİYE, THE FIRST FEMALE NOVELIST OF TURKISH LITERATUREFatma Aliye Hanım, born in 1862 in Istanbul, was the first female novelist of Turkish Literature. She was the daughter of Ahmet Cevdet Pasha, an important statesman who had worked as a historian and lawyer in the Ottoman Empire. Fatma Aliye Hanım had been interested in education from an early age and was sensitive to and aware of social problems. These included issues such as education of women, women's rights and gender inequality, which she emphasized in her novels. Aiming to reverse the roles of men and women in the traditional sense, she tried to bring women to the forefront by keeping them in the center in her novels. On the contrary to traditional patriarchal understanding, she defended equality between men and women.The first part of this thesis is about historical and sociological examination of the Ottoman period, which Fatma Aliye Hanım lived in. The second part is a detailed examination of the liberal feminist theory that occured first within feminist theories. The final part refers to the life and works of Fatma Aliye Hanım as well as her works which are Refet, Udi and Enin chronogically emphasize on Fatma Aliye Hanım's appraisal on the position of women in education, work, distinction of private-public sphere, family-marriage and law are interpreted in the light of liberal feminist theory.Key Words: Ottoman Period, Fatma Aliye Hanım, gender equality, liberal feminist theory, family, society