Vergi kayıp ve kaçağının önlenmesinde muhasebe meslek mensuplarının bağımsız denetim fonksiyonu ve etik değerler algısının etkisi: Manisa ili örneği

Abstract

Kamu hizmetlerinin gerçeklemesi için ülke vatandaşlarının vergi vermesi gerekmekte olup, vatandaşa hizmet sunulması sosyal devlet anlayışının bir gereğidir. Devletin vatandaşlardan aldığı vergilerde yaşanan kayıp ve kaçak artışı, devletin sunduğu hizmetlerin aksamasına, gelir eşitsizliğine ve ekonomik bozulmaya neden olmaktadır. Ülkemizdeki gibi beyan esasına dayalı vergilendirme sistemlerinde, vergilerden elde edilen gelirin artışı doğru beyan verilmesine ve beyan sistemlerinin doğru çalışmasına bağlıdır. Gelir sahibi gerçek ve tüzel teşebbüs veya işletmelerin doğru beyan vermesi muhasebe meslek mensuplarının aracılığı ile gerçekleşmektedir. Bu çalışma muhasebe meslek mensuplarının vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesinde bağımsız denetim fonksiyonu ve etik değerler algısının etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma üç bölümde tasarlanmış olup, birinci bölümde vergi kayıp ve kaçağı ile ilgili kavramlar, ikinci bölümde muhasebe meslek mensuplarının bağımsız denetim rolü ve etik değerler ile ilgili literatür incelenmiştir. Üçüncü bölümde çalışmanın metodu ve elde edilen bulgulara yer verilmiştir. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan çalışmada nicel yöntemlerden anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 2018 yılında Manisa ilinde görev yapan 71 muhasebe meslek mensubundan oluşmaktadır. Araştırma sonucunda, meslek mensuplarının bağımsız denetim fonksiyonu ile ilgili algılarının yüksek olduğu, değerler algı düzeylerinde eğitim (x=8.50) çok önemli buldukları, iman değerini ise (X=5.60) en az önemli algıladıkları değerler olduğu belirlenmiştir. Meslek mensuplarının değer algısının cinsiyete, yaşa, medeni duruma, eğitim düzeyine, mükellef sayısına, meslekte çalışma süresine, meslek grubuna göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler:Vergi, Muhasebe, Eğitim, Etik, Davranış, Kültür.

For the realization of public services, the citizens of the country must pay taxes and the provision of services to the citizen is a requirement of the social state understanding. The increase in the losses and fugitives experienced in the taxes the state receives from the citizens causes disruption of the services provided by the state, income inequality and economic deterioration. In taxation systems based on declarations like in our country, the increase in the income obtained from taxes depends on the correct declaration and the correct operation of the declaration systems. Accurate declarations of real and legal undertakings or enterprises with income are realized through professional accountants.This study was conducted to determine the effect of independent audit function and ethical values perception in the prevention of tax losses and evictions of professional accountants. The study has been designed in three sections. In the first section, the concepts related to tax loss and leakage, in the second section, the literature on the independent auditing role of professional accountants and ethical values have been examined. In the third section, the method of the study and the findings are given. In the study, which was designed in the relational screening model, a quantitative survey technique was used. The sample of the study consists of 71 professional accountants working in Manisa in 2018.As a result of the study, it was determined that the perceptions of the professional members about the independent audit function were high, values were found to be very important in education (x = 8.50) and perception values were the least significant (X = 5.60). It was determined that the value perception of the members of the profession did not differ significantly according to gender, age, marital status, education level, number of taxpayers, duration of work in profession, occupation group.KeyWords: Tax, Accounting, Education, Ethics, Behavior, Culture.